Zığındere Muharebeleri (28 Haziran-5 Temmuz 1915)

Abstract

Çanakkale Cephesi, Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletlerine karşı mücadele ettiği en önemli cephelerden biridir. Çarlık Rusya'sının yardım talebi üzerine İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazını geçerek İstanbul'u işgal etmek ve de Osmanlı Devletini savaş dışı bırakarak Çarlık Rusya'sına yardım etmek maksadıyla 19 Şubat 1915'te bu cepheyi açmışlardır. Bu cephedeki muharebeler 19 Şubat 1915'ten 18 Mart 1915'e kadar boğaz muharebesi karakterinde cereyan etmiştir. İtilaf Devletleri donanmasının 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'ndaki Türk Savunması karşısında aldığı yenilgi sonrasında ise kara muharebeleri karakterinde cereyan etmiştir. General Sir Ian Hamilton komutasındaki Akdeniz Seferi Kuvvetleri, 25 Nisan 1915'te Çanakkale'yi geçmek maksadıyla Gelibolu Yarımadasının çeşitli bölgelerine kara çıkarması yapmıştır. Gelibolu Yarımadasının güneyinde Alçıtepe ve Kilitbahir Platosu, kuzeyinde ise Conkbayırı ve Kocaçimentepe adı verilen hâkim yükseltileri ele geçirerek Çanakkale Boğazını zapt etmeyi planlayan müttefikler, burada aylar süren kanlı ve yıpratıcı bir mücadeleye girişmişlerdir. Bu kanlı mücadeleler silsilesi içerisinde ise Zığındere Muharebeleri'nin önemli bir yeri bulunmaktadır. Müttefiklerin, Güney Grubu Komutanlığına bağlı birlikleri sağ tarafından çevirmek ve 650 metrelik bir arazi kazanımı sağlamak amacıyla 28 Haziran 1915 sabahı Zığındere'deki Türk mevzilerine karşı yoğun bir topçu bombardımanı sonrası başlattıkları saldırıların ilk aşaması kendileri için başarıyla sonuçlanmıştır. Şehitlersırtı üzerinde yer alan beş adet tahkimli mevziinin kaybedilmesi ise V. Ordu Komutanlığı ve Güney Grubu Komutanlığı nezdinde büyük bir paniğe neden olmuştur. Müttefiklerin ele geçirdikleri mevzileri savunmak ve daha da ilerleyebilmek, Türk tarafının ise kaybedilen siper hatlarını geri alarak cephenin sağ kanadında beliren bu tehlikeli durumu bertaraf etmek amacıyla yapmış oldukları karşılıklı saldırılar 5 Temmuz 1915'e kadar sekiz gün devam etmiştir. Muharebelerin sonucu açısından önemli olan Zığındere bölgesinde, her iki taraf arasında sekiz gün boyunca süregelen bu kanlı ve şiddetli mücadele tarihe Zığındere Muharebeleri olarak geçmiştir. Türk tarafına şehit, yaralı ve esir olmak üzere toplam 16.000 kayba mal olan Zığındere Muharebeleri, Çanakkale Kara Muharebelerinin en kanlı çarpışmalarından biri olarak kabul edilmektedir.

The Çanakkale Front is one of the most prominent zones of conflict against the Allies in the First World War. Upon a support request from the Russian Empire, The Allies set this front on February 19, 1915, so as to pass through the Çanakkale Strait to invade İstanbul and thus, to put the Ottoman Empire out of the First World War. The first phase of the battles was occurred as naval fighting between February 19 and March 18, 1915. The second phase was commenced as land fighting after the defeat of the Allied Squadron by the Turkish defense on March 18, 1915. The Mediterranean Expedition Forces executed landings under the command of Sir Ian Hamilton on various zones of Gelibolu Peninsula to go through the Çanakkale by land on April 25, 1915. The Allies were engaged in a sanguineous and overwhelming struggle in the Gelibolu Peninsula. Their aim was to control the Çanakkale Strait by capturing Alçıtepe and Kilitbahir, located in the south, and seizing the commanding hills, namely Conkbayırı and Kocaçimentepe, located in the north of the peninsula. In this series of bloody struggles, the Zığındere Battles held a prominent position. The first stage of the land battles was a success after a heavy bombardment against the Turkish positions in Zığındere on the morning of June 28, 1915. The Allied forces' target was to surround the troops of the Turkish Southern Group Command from their right flank and to occupy a roughly 650 meters long position. The dispossession of five entrenched positions, located in Şehitler Sırtı, caused considerable alarm over the Turkish 5th Army Command. The opposed attacks of the two sides lasted eight days, datedly July 5, 1915. In this sequence of attacks, the Allies aimed to protect the captured trenches while the Turks wanted to overcome this alarm status caused in the right flank of the front by capturing the lost trenches. This opposed and eight-day-long fight is known as the Zığındere Battles. Causing a sum total of 16000 casualties/prisoners, The Zığındere Battles are appreciated as the bloodiest battle in the Çanakkale Land Battles.