Hıdırellez kamçısı (Asphodelus aestivus Brot.) ile mücadele yöntemlerinin belirlenmesi

Abstract

Tohum ve yumruları ile çoğalan hıdrellez kamçısı (Asphodelus aestivus Brot.) Akdeniz iklim kuşağı meralarında yaygın olarak bulunmaktadır. Zehirli olduğundan hayvanlar tarafından otlanmayan bu bitki normal gelişimini tamamlamaktadır. Bu yüzden araştırmada otlatılan alanlarda sorun oluşturulan bu yabancı ot türü ile mücadele amaçlanmıştır. Deneme Çanakkale ili Biga ilçesi Gerlengeç köyünde 2014-2017 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada hem hıdrellez kamçısı ile doğrudan mücadele, hem de mevcut bitki örtüsünü güçlendirmek suretiyle rekabet oluşturmak için sökme, biçme, herbisit uygulama, gübreleme ve tohumlama uygulamaları ele alınmıştır. Araştırma şansa bağlı tam bloklar deneme deseninde bölünmüş parseller düzenlemesine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana parsellere 5 ıslah uygulaması (kontrol, sökme, biçme, herbisit ve gübre), alt parsellere ise tohumlamalar (tohumlanan ve tohumlanmayan) yerleştirilmiştir. Her alt parsel 50 m2 (10 x 5 m) alana sahip olmuştur. Sökme çizel ile 10-15 cm derinlikten, biçme ise tamburlu biçim makinesi ile 2-3 cm anız kalacak şekilde yapılmıştır. Herbisit olarak metsulfuron metil 60 WG + tribenuron metil 75 WG kullanılmıştır. Gübre olarak dekara 5 kg N ve 5 kg P2O5 verilmiştir. Tohumlama amacıyla yonca (Medicago sativa), korunga (Onobrychis viciifolia), domuz ayrığı (Dactylis glomerata) ve çok yıllık çim (Lolium perenne) türleri ekilmiştir. Denemede bitki örtüsü ve hıdrellez kamçısının gelişimi incelenmiştir. Bütün ıslah yöntemleri meranın ot verimini ve hıdrellez kamçısının toplam kütlesini azaltmıştır. Otun ham protein oranı sökme, biçme ve gübreleme, ham kül oranı ise biçme, herbisit, sökme ve gübreleme parsellerinde daha yüksek olmuştur. Otun NDF, ADF ve ADL içerikleri biçme, herbisit ve gübreleme uygulamalarına göre önemli oranda düşmüştür. Kullanılan herbisit otlayan hayvanlar için 15 gün sonra tehlike oluşturacak kalıntı bırakmamıştır. Sökme ve gübrelemenin dışında uygulanan diğer ıslah uygulamaların tamamı hıdrellez kamçısının toprak üstü ve toprak altı bitki gelişimini azaltmıştır. Yürütülen bu çalışmanın neticesinde meranın ot verimi ve kalitesi ile Hıdırellez kamçısının kontrolü amacıyla uygulanan ıslah yöntemlerinden herbisit+tohumlama ve sökme+tohumlama işlemleri benzer ekolojiler için önerilmektedir.

Asphodelus aestivus Brot. is grown with its seeds and tubers, has widely been available in the grasslands of Mediterranean zone. This plant completes its normal development in time because it has not been grazed by animals due to having toxic materials. That is why, this research work was conducted aimed to control this weed because it creates problem in grazing areas. Experimental trials, regarding to this research work, have been carried out in the Gerlengeç Village of Biga District of Çanakkale in the seasonal years of 2014-2017. In this research, direct control methods have been used to control A. aestivus as well as pulling out, herbicide and fertilization applications along with seeding and harvesting like practices have been done strengthening the existing plant vegetative cover. This research work has been established using Split Plot Design with three replications. Five different improvement treatments (control, pulling out, cutting, herbicide and fertilizer) have been placed in main plots while the inseminations (seeded and none-seeded) were located into the sub plots. Each sub plot consisted with an area of 50 m2 (10 x 5 m). Pulling out practice of weed has been done with 10-15 cm depth by using a pulley while the cutting practice has been carried out with a depth of 2-3 cm using a drum harvesting machine. A combination of metsulfuron methyl 60 WG and tribenuron methyl 75 WG herbicides have been used. 5 kg of N and 5 kg of P2O5 per hectare were applied in form of artificial fertilizer. Alfalfa (Medicago sativa), sainfoin (Onobrychis viciifolia), cocksfoot (Dactylis glomerata), and perennial ryegrass (Lolium perenne) have been sown for the purpose of insemination. Vegetative cover and growth of A. aestivus were examined in these experimental trails. All improvement methods caused a reduction in weed yield into rangelands and the total mass of A. aestivus. Crude protein ratio was found higher in pulling out, cutting and fertilization, while the crude ash ratio was higher in cutting, herbicide, pulling out and fertilization plots. NDF, ADF and ADL contents of weed were significantly reduced as compared to pulling out, herbicide and fertilization applications. The applied herbicides did not leave any residual effect to grazed animals after 15 days. All other applied development practices have reduced the upper and sub soil growth of A. aestivus, except pulling out and fertilization applications. Consequently, herbicide+insemination and pulling out+insemination development methods are recommended, for those rangelands having the similar ecological conditions, for the control of A. aestivus along with the forage yield and quality of rangelands.