Acarlar longozunun biyosfer rezervi olarak planlanması üzerine araştırmalar

Abstract

Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda bulunan Sakarya il sınırı içinde yer alan Acarlar Longozu ülkemiz açısından önemli bir sulak alandır. Sulak alanlar, canlıların yaşam süreçleri boyunca son derece kritik ve hassas yapıya sahip alanlardır. Genel olarak tahribatlar sonucunda korunması gereken alanlar olarak bilinen sulak alanların, doğal seleksiyonun göz önünde bulundurularak bütüncül bir yaklaşım ile koruma altına alınması gerekmektedir. Bu anlamda envanter çözümlemeler açısından UNESCO' nun İnsan ve Biyosfer programı ile uluslararası önem taşıyan alanlar 1970 yılından beri tescillenmektedir. Acarlar Longozu, 2019 yılında Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan olarak seçilmiştir. Bu tescile dayandırılarak alanın yeni bir biyosfer rezerv alan potansiyelinin olduğu düşünülmektedir. Alanın koruma kullanım dengesindeki bozuklukların çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle birinci hedef; alanın zengin biyoçeşitliliğinin ve nesli tükenmekte olan türlerin tespit edilip araştırma alanı üzerinde koruma alan sınırlarının oluşturulmasıdır. Oluşan bu sınırlar öncelik açısından arazinin mevcut durumuna göre doğal potansiyelin korunması ve kullanım kriterleri bağlamında puanlandırılmıştır. Alanda ekolojik birimlerin belirlenmesi ve doğa koruma alanı ölçütleri bünyesinde ortaya çıkan hedefler doğrultusunda arazi örtüsü belirleme tekniklerinden olan CBS ve Uzaktan Algılamadan yararlanılmıştır. Sulak alan durum tespiti için NDVI bitkisel yoğunluk analizleri yapılmıştır. Oluşturulan altlık haritalar ile doğa koruma alanı belirleme ölçütlerinden olan enderlik, çeşitlilik kriter sonuçlarına göre doğallık, hassaslık, nadirlik, büyüklük puantajlamaları sonucunda haritalar işlenerek haritaların çakıştırılmasıyla bölgeleme sistemi (çekirdek, tampon ve geçiş bölgeleri) kullanım ilkeleri sonucunda öneri bölgeler meydana getirilmiştir.

Acarlar Longos is located in the northeast of the Marmara Region within the provincial border of Sakarya which is an important wetland for our country. Wetlands are areas with an extremely critical and sensitive structure during the life processes of living things. Wetlands, generally known as areas that need to be protected as a result of degredation, need to be protected with a holistic approach, taking into consideration natural selection. In this sense, in the way of inventory analysis, UNESCO's Man and Biosphere program and areas of international importance have been registered since 1970. Acarlar Longos was chosen as a Wetland of National Importance in 2019. Based on this registration, it is considered that the area has the potential to receive a new biosphere reserve. It is purposed to solve the disorders in the balance of conservation and use of the area. Therefore, the first goal is to identify the rich biodiversity of the area and endangered species and establish conservation area boundaries on the research area. These formed boundaries are scored in the context of the criteria for the protection and use of natural potential in agreement with the current state of the land aspect priority. GIS and Remote Sensing, which are land cover determination techniques, were used in accordance with the objectives of determining ecological units in the area and the criteria of the nature protection area. NDVI plant density analyses were performed for wetland status determination. According to the results of rarity, precision, rarity, size point calculations, which are one of the criteria for determining the nature protection area with the created base maps, maps were processed and recommended regions were created as a result of the principles of using the zoning system (core, buffer and transition zones) by overlapping the maps.