Meslek aşkı ve psikolojik iyi oluşlarının fazladan rol davranışı üzerindeki etkisi: Özel okul öncesi eğitim kurumlarında bir araştırma

Abstract

Tez çalışmasının amacı, okul öncesi öğretmenlerin meslek aşkı ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin fazladan rol davranışı üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini; meslek aşkı, psikolojik iyi oluş düzeyi ve fazladan rol davranışı kavramları, bu kavramlar arasındaki ilişkilerin açıklanması ve bu kavramların ortaya çıkmasına neden olan bireysel ve örgütsel faktörlerin incelenmesi oluşturmaktadır. Literatürde öğrenilmiş meslek aşkı kavramının örgütsel ve bireysel birçok faktörden etkilendiği ve bireylerin yaşamında birçok sonucunun olduğu görülmüştür. Yapılan tez çalışmasında bu sonuçlardan birisi olan fazladan rol davranışı üzerinde durulmaktadır. Diğer taraftan literatürde yapılan çalışmalar psikolojik iyi oluş düzeyinin de iş yaşamında ve örgütsel alanda fazladan rol davranışı üzerinde etkisinin olduğunu göstermektedir. Tez çalışmasında, meslek aşkını ifade eden aşkınlık çağrısı varlığı, aşkınlık çağrısı arayışı, yaşam amacı varlığı, yaşam amacı arayışı, prososyal amaç varlığı ve prososyal amaç arayışı ve psikoloji iyi oluş düzeyinin fazladan rol davranışı üzerinde bir etkisinin olacağı varsayılmaktadır. Tez çalışmasının metodoloji kısmında, söz konusu değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konulması ve araştırma modeli kapsamında bağımsız ve bağımlı arasındaki anlamlı ilişkilerin açıklanması amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemi okul öncesi öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın amacı çerçevesinde, 149 okul öncesi öğretmen anket vasıtasıyla elde edilen veriler açımlayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri değerlendirilmiştir. Ayrıca örneklem grubu arasındaki farklılıkları belirlemek amacıyla Anova testi yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, meslek aşkını ifade eden aşkınlık çağrısı varlığı, aşkınlık çağrısı arayışı, yaşam amacı varlığı, yaşam amacı arayışı, prososyal amaç varlığı, prososyal amaç arayışı ve bir başka bağımsız değişken psikolojik iyi oluş düzeyi ile fazladan rol davranışı arasında anlamlı ilişkiler kabul edilmiş, değişkenlerin birbirlerini etkileme düzeyleri açıklanmıştır.

The aim of the thesis study is to examine the effect of school student teachers' love of profession and psychological well-being on extra role behavior. The theoretical framework of the study; professional love, psychological well-being and extra role behavior concepts, explaining the relationships between these concepts and examining the individual and organizational factors that cause these concepts to emerge. In the literature, it has been seen that the concept of learned professional love is affected by many organizational and individual factors and has many consequences in the lives of individuals. In the thesis study, one of these results, extra role behavior, is emphasized. On the other hand, studies in the literature show that the level of psychological well-being also has an effect on extra role behavior in business life and organizational field. In the thesis study, it is assumed that the existence of the love of the profession, the existence of the call for transcendence, the search for the search for transcendence, the existence of life purpose, the search for life purpose, the existence of prosocial purpose and the search for prosocial purpose, and the level of psychology well-being will have an effect on extra role behavior. In the methodology part of the thesis, it is aimed to reveal the relationships between the variables in question and to explain the meaningful relationships between the independent and the dependent within the scope of the research model. The sample of the research consists of pre-school teachers. Within the framework of the purpose of the research, the data obtained through a questionnaire of 149 preschool teachers were evaluated by exploratory factor analysis, correlation and regression analysis. In addition, the Anova test was performed to determine the differences between the sample groups. According to the findings of the study, significant relationships were accepted between the existence of the love of the profession, the search for the love of the profession, the existence of the purpose of life, the search for life purpose, the existence of prosocial purpose, the pursuit of prosocial purpose, and another independent variable psychological well-being level and extra role behavior. The levels of influence of the variables on each other are explained.