Alansal değişime etki eden parametrelerin Ayvalık ilçesi örneğinde incelenmesi

Abstract

Alan kullanımları/örtüsünde meydana gelen değişimleri analiz etmek, değişimlere etki eden parametreleri belirlemek ve alan kullanımlarının gelecek simülasyonlarını oluşturmak, sürdürülebilir planlama çalışmaları için oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Ayvalık İlçesi'nin, 1985-2020 yılları arası alan kullanımlarında meydana gelen zamansal değişimlerin belirlenmesi ve alan kullanımlarının gelecekteki simülasyonlarının ortaya koyulması çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Alan kullanımları/örtüsünün zamansal değişimlerinin hesaplanması için Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri'nden yararlanarak, Ayvalık İlçesi'ne ait 1985-1990-1995-2000-2005-2010-2015-2020 yılları Landsat uydu görüntülerinin Maksimum Likelihood algoritması ile sınıflandırılması işlemi gerçekleştirilmiş ve değişimler hesaplanmıştır. Gelecekteki tahmini alan kullanımlarının modellenmesinde ise CA-Markov modeli yöntemi uygulanmış ve Ayvalık İlçesi'ne ait 2050 yılı tahmini alan kullanım haritası oluşturulmuştur. Yapılan çalışmalar sonrasında yerel halk, kamu kurum ve kuruluşları ile iletişime geçilerek alan kullanımlarının değişimlerinin sebeplerini ve etkilerini incelemek adına görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, nüfus artışı ve kentsel büyümenin, Ayvalık İlçesi'nde 1985-2020 yılları arasında meydana gelen alan kullanımı/örtüsü üzerindeki değişimlere etki eden en önemli parametreler olduğu ortaya çıkmıştır. Özellikle yerleşim, sanayi, turizm ve eğlence alanlarında meydana gelen artışlar, ilçedeki tarım ve orman alanlarında baskı unsuru oluşturduğu ve 2050 yılında orman alanlarında %16, tarım alanlarında ise %30,1 azalma yaşanacağı ortaya çıkmıştır. Yapısal alanlardaki artışın en çok çıplak yüzeyler ve dikili tarım alanları üzerinde oluştuğu önemli sonuçlar arasındadır. Dikili tarım alanları kapsamındaki zeytinlikler, her ne kadar ilçe için önemli dinamikler arasında yer alsa da 2050 yılına kadar bu alanların %50 azalacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayvalık İlçesi'nde kentsel büyümenin gelecekte ciddi boyutlara ulaşması ilçenin tarihi, sosyal, kültürel, ekolojik ve ekonomik yapısında bozulmalara neden olabileceği öngörülmektedir.

Analyzing the changes in land use/cover, determining the parameters affecting the changes and creating future simulations of land uses are significant fort he studies of sustainable planning. The primary aim of the study is to determine the temporal changes in the land use of Ayvalik District between 1985 and 2020 and to reveal the future simulations of the land uses when the significance is referenced. The classification process of the Landsat satellite images of Ayvalik District for 1985-1990-1995-2000-2005-2010-2015-2020 has been carried out with the Maximum Likelihood algorithm, and the changes have been calculated by utilizing the Remote Sensing and Geographic Informatin Systems to calculate the temporal changes of the land uses/cover. The CA-Markov model method has been employed in the modeling of the estimated future land uses, and the estimated land use map of 2050 for Ayvalik District has been created. As a result of the study, it has been revealed that population growth and urban growth are the most significant parameters affecting the changes in land use/cover in Ayvalik District between 1985 and 2020. İt has been concluded that increases in settlement, industry, tourism and entertainment areas create a pressure factor in the district's acriculture and forests, with a 16% forest and a 30,1% decrease in agricultural land by 2050. The increase in the structural areas occurring mostly on bare surfaces and planted agricultural areas is among significant findings. It has been concluded that this land will decrease by 50% by 2050 although olive groves within the scope of planted agricultural areas are among the significant dynamics for the district. It is predicted that the urban growth in Ayvalik District is to reach serious dimensions in the future, which can cause deterioration in the historical, social, cultural, ecological and economic structure.