Troya Müzesi Hellenistik ve Roma dönemi işlenmiş yarı değerli taşları

Abstract

Bu yüksek lisans tez çalışmasının konusunu Troya Müzesi envanterinde bulunan Hellenistik ve Roma Dönemlerine ait işlenmiş yarı değerli taşlar oluşturmaktadır. Bu tez çalışması yalnızca Troya Müzesi envanterine kayıtlı olan ve sadece satın alma, hibe ve istirdat yoluyla koleksiyona kazandırılan 42 adet yarı değerli süs taşını kapsamaktadır. Arkeolojik kazılardan elde edilen yarı değerli taşlar ise yayın hakları yüzünden çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. Yarı değerli taş kavramı burada mücevher veya kişisel süs eşyaları yapımında işlenip parlatılmış taşlar anlamında kullanılmaktadır. Bu çalışma yöntem olarak araştırma konusu olan ve Troya müzesinde bulunan işlenmiş yarı değerli taşların yapıldığı ham maddelerin tespit edilmesi, onların üretimlerinde kullanılan teknolojinin belirlenmesi ve eserlerin üzerinde betimlenen tasvirlerin ikonografik analizini esas alır. İkonografik çalışma kapsamında yoğun bir literatür taraması yapılarak karşılaştırmalı analiz tercih edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları incelenen işlenmiş yarı değerli taşların yapımında daha çok karnelyan, onyks, sard, ametist, jasper, mavi kalsedon, lapiz lazuli, opal ve nikolo gibi taşların tercih edildiğini göstermiştir. En yaygın mitler ise tanrı ve tanrıça betimleri, atlı betimi, insan ve/veya tanrı portreleri, hayvanlar, mitolojik yaratıklar ve monogram betimi öne çıkar.

This master's thesis focuses on the Hellenistic and Roman engraved semi precious stones invetoried at the Troya Museum. The engraved semi precious stone assemblage examined in this study constitutes of 42 examples acquired by the museum through donations and purchasing. Those examples recovered from archaeological excavations were not included in to this study because of publication rights. The concept of semi precious stone is here defined as a piece of worked mineral used as a jewelry or piece of a personal ornament. In terms of methodology, this thesis places emphasis on several issues such as the determination of the kinds of semi precious stones and the technology used to engrave them, as well as the iconographical analysis of the motifs engraved on their surfaces. The iconographic analysis is based on a series of intensive comparative study. The result sof analysis show that the engraved objects under study were made of such semi-precious stones as carnelian, onyx, sard, amethyst, jasper, agate, blue chalcedony, lapiz lazuli, opal, and nikolo. The most common engraved motifs on thse semi-precious stones are gods and goddesses, horseman, portraits of humans and/or gods, animals, mythic creatures, and monograms.