Bâbürnâme'nin söz varlığı: Fergana bölümü

Abstract

Bu çalışmada, Türk Doğu yazı dilinin XV.-XX. yüzyıllarını kapsayan Çağatay Türkçesinin en parlak dönemine ait bir eser olan Bâburnâme üzerinde durulmuştur. Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma, Bâburnâme'nin Fergana bölümünün söz varlığını ortaya koymak için hazırlanmıştır. Söz varlığı bağlamında adlar, özel adlar ve fiiller çeşitli tematik gruplara ayrılarak ele alınmıştır. Bunların yanında atasözlerine, deyimlere ve ikilemelere de yer verilmiştir. Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; Çağatay ismi, Çağatay Türkçesi, Bâbur Şah ve eserleri hakkında temel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, metnin tematik açıdan söz varlığı verilmiştir. Adlar, fiiller, atasözleri, deyimler, ikilemeler oluşturulan başlıklar altında sınıflandırılmıştır. Üçüncü bölümde, çalışmamıza konu olan metnin transkripsiyonlu metni verilmiştir. Dördüncü bölümde; gramatikal dizin ve özel adlar dizini verilmiştir. Beşinci bölümde sonuca, istatistiki bilgilere ve şekillere yer verilmiştir. Ekler bölümünde ise, metnin tıpkıbasım örnekleri, Bâbur'un ve dönemin önemli şahsiyetlerinin soyağaçları, Bâbur İmparatorluğu'nun sınırları içinde bulunan önemli bölgeleri gösteren haritalar verilmiştir.

In this study, Bâburnâme, which is a work belonging to the brightest period of Chagatai Turkish covering XV.-XX. of Turkish Eastern script, is emphasized. This study, which was prepared as a master's thesis, was prepared to reveal the vocabulary of the Fergana section of Bâburnâme. In the context of vocabulary, nouns, proper nouns and verbs are discussed by dividing them into various thematic groups. In addition to these, proverbs, idioms and reduplications are also included. This study consists of five parts. In the first part; The name of Chagatai, Chagatai Turkish, Babür Shah and his works are given basic information. In the second part, the thematic vocabulary of the text is given. Nouns, verbs, proverbs, idioms, reduplications are classified under appropriate headings. In the third chapter, the transcripted text that is the subject of our study is given. In the fourth chapter; grammatical index and proper names index are given. In the fifth chapter, the result, statistical information and figures are given. In the appendices; facsimile examples of the text, pedigrees of Bâbur and important figures, maps showing important regions within the borders of the Bâbur Empire are given.