Anket çalışmalarında temel problemler ve bunlara ilişkin çözüm önerileri

Abstract

Sosyal bilimler, eğitim bilimleri, tarım, tıp ve diğer birçok bilim dalında anket çalışmalarından yaygın olarak yararlanılmaktadır. Anket çalışmalarından elde edilen sonuçların güvenilirliği, örnek hacmi, sorulan soru sayısı, soru veya değişkenler arasındaki bağımlılık düzeyi, populasyon hacmi, soruların şık sayısı, her şıkkın marjinal olasılıkları ve verilerin analizinde kullanılacak istatistiksel yöntem gibi farklı faktörlere bağlı olarak değişir. Ancak, uygulamada araştırıcıların bu faktörleri genel olarak göz ardı ettikleri dikkati çekmektedir. Bu durum, özellikle sonuçların güvenilirliği ve kararlılığı bakımından oldukça önemli bir eksikliktir. Bu tür eksikliklerin dikkate alınmasıyla yürütülen bu Monte Carlo Simulasyon çalışmasında anket çalışmalarının sonuçlarının güvenilirliğini ve kararlılığını etkileyebilecek faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 14168 farklı deneme koşulu değerlendirilmiştir. Yürütülen 5000 simulasyon denemesi sonucunda, anket sonuçlarının güvenilirliği ve kararlılığı üzerinde en etkili olan iki faktörün sorulan soru sayısı ve örnek hacmi olduğu görülmüştür. Bu iki faktörü sırasıyla sorular arasındaki bağımlılık düzeyi, soruların şık sayısı ve her şıkkın marjinal olasılığı izlemiştir. Sorulan soru sayısının artmasının, oldukça sapmalı/yanlı tahmin veya sonuç elde edilmesine neden olduğu görülmüştür. Diğer taraftan, sorular arasındaki bağımlılık düzeyi, soruların şık sayısı, şıkların marjinal olasılığı ve örnek hacminin artması tahmin ve gerçek değerler arasındaki sapmanın düşürülmesini pozitif yönde etkilemiştir.

Questionnaire studies are commonly used in social sciences, educational sciences, agriculture, medicine and many other related branches of science. Reliability of the results of the questionnaire studies varies depend on different factors namely sample size, number of questions being asked, dependency level between the questions or variables, population size, number of options in the questions, marginal probabilities of each option etc. However, in practice it is observed that those factors are generally ignored. This is an important deficiency especially in terms of the reliability of the results. In this Monte Carlo Simulation study, it was aimed at determining the factors that could affect the reliability of the results. 14168 different experimental conditions have been evaluated for this purpose. At the end of 5000 simulation trials it is noticed that the two most effective factors on the reliability of the results of the questionnaire were the number of questions and sample size. These two factors were followed by dependency level between the questions, number of options in the questions, and the marginal probability of each option, respectively. It is observed that the increase in the number of questions caused to obtain highly deviated estimates or results. In other words, increased in the number of questions lead to obtain more biased estimates. On the other hand, the increases of dependency level between the questions, number of options in the questions, marginal probability of the options, and sample size had positive impacts in terms of decreasing deviation between estimated and actual values.