Yükseköğretimde örgüt kültürü ile yönetsel karar verme stillerinin ilişkisi

Abstract

Araştırmada, yükseköğretim yöneticilerinin karar verme sürecinde kullandıkları yönetsel karar verme stillerinin örgüt kültürü ile ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma çerçevesinde; yükseköğretim yöneticilerinin karar verme stillerine ve örgüt kültürüne ilişkin algıları çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmiştir. Ayrıca araştırmanın belirtilen amacı doğrultusunda hem yönetsel karar verme stilleri hem de örgütsel kültür ile ilgili alanyazın incelenmiştir. Araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanılması sebebi ile karma araştırma yöntemi modeli çerçevesinde ele alınmıştır. Araştırmanın uygulama kısmında, ölçek formu TÜBİTAK ARBİS'ten ulaşılan 345 yükseköğretim yöneticisine e-posta yoluyla gönderilmiştir ve ilgili e-postada çalışma hakkında gerekli bilgilendirmeler yapılarak yöneticilerden ilgili linkteki ölçek formunu doldurmaları istenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Türkiye'deki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan 310 yükseköğretim yöneticisi bulunmaktadır. Araştırma verilerinin toplanma aşamasında araştırmacı tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgiler Formu", "Karar Verme Stilleri ve Örgüt Kültürü Görüşme Formu", Rowe ve Boulgarides (1992) tarafından geliştirilen "Karar Verme Stilleri Ölçeği" ve Cameron ve Quinn (2006) tarafından geliştirilen "Örgüt Kültürü Ölçeği" veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin çözümlenmesinde SPSS 21 istatistik paket programı kullanılmış; betimleyici istatistik testleri, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon katsayısı analizi ve basit doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Görüşmeler sonucunda elde edilen nitel verilerin analizi, içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmada, yükseköğretim yöneticilerinin algılarında demografik özellikler açısından yalnızca kıdem değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılık ortaya çıktığı görülürken, ortalamalar dikkate alındığında ise diğer demografik değişkenlere göre de farklılık olduğu görülmektedir. Ayrıca, algılanan örgüt kültürü türleri ile tercih edilen yönetsel karar verme stilleri arasında da farklı düzey ve kuvvetlerde ilişki mevcuttur. Araştırma bulgularından hareketle, örgütün sağlıklı işleyişi ve etkin bir karar mekanizması için sahip olduğu kültür modeli ne olursa olsun yöneticilerin duruma uygun bir karar verme stiline sahip olmaları beklenmektedir. Çeşitli araştırmacılar tarafından da alanyazında belirtildiği üzere karar vermenin yönetim süreçlerinin merkezi hatta yönetimin bir karar verme süreci olduğu düşünüldüğünde, yükseköğretim sisteminde yükseköğretim yöneticilerinin yönetsel karar verme stillerini ve örgüt kültürü ile ilişkisini belirlemek oldukça önemlidir.

Abstract The aim of this study is to examine the relationship between the decision making styles of higher education administrators use in the decision making process and organizational culture. In the study, it was examined whether the perceptions of higher education administrators' to the decision making styles and organizational culture differ according to different demographic characteristics. In accordance with the aim of the research, the literature related with both decision making styles and organizational culture was examined. In the research, a mixed-method research design consisted of both qualitative and quantitative research methods was conducted. In the implementation part of the study, the inventory was mailed to 3456 higher education administrators listed in TÜBİTAK ARBİS and it was asked them to fill in the inventory giving necessary instructions. Target population of the study was composed of 310 higher education administrators working in the state and foundation universities in 2016 - 2017 academic year in Turkey. As a tool for data collection, "Personal Information Form" , " Decision Making Styles & Organizational Culture Interview Form", "Decision Making Style Inventory (DMSI)" developed by Rowe & Boulgarides (1992) and "Organizational Culture Assessment Instrument (OCAI)" developed by Cameron & Quinn (2006) were used. Within the research, SPSS 21 statistical package programs were used to analyze the quantitative; Descriptive Statistics, Independent Sample t-test, One Way ANOVA, Correlation and Linear Regression were used. In the qualitative analysis process, the content analysis method was used. In the research, while the administrators' views differ significantly only based on the personal experience variable, but when we take into consideration to the means, we can get meaningful results according to the other demographic variables. Also, there are correlations in different levels and forces between organizational culture and decision making styles Considering the research findings, administrators must have suitable decision making styles for the efficient management of the institution and the effective decision making mechanism for whatever the culture type of their organizations. As mentioned in the literature, when it is considered that the decision making is the heart of the management processes even the management is a decision making process, determining the decision making styles of the administrators in higher education and the relationship between the organizational culture is quite important.