Faiz ve ribâ kavramlarına dair çağdaş yaklaşımlar

Abstract

Özellikle günümüzde faiz kavramı nedenleri ve sonuçları ile sürekli olarak tartışılır hale gelmiştir. Elindeki ufak birikimlerini ticarî usullerle değerlendiremeyen kişilerden, dinî bir kaygı taşımayanlar birikimlerini faize yönlendirirken dinî kaygılar taşıyan ve faiz almanın veya vermenin şiddetli bir şekilde yasaklandığı inancını taşıyan kişiler ise ellerindeki birikimi nasıl değerlendirebilecekleri noktasında sorular sormaya başlamıştır. Faiz almanın caiziyeti tartışılırken akla ilk gelen soru ise Kur'ân'da şiddetle yasaklanan, alanın ve verenin lanetlendiği ribâ ile faizi aynı kefeye koymanın ne kadar yerinde bir karar olduğudur. Ribâ kavramının tarihinden başlayarak hikmetini ve illetini; mezhepler bağlamında ele aldığımız bu çalışmada, günümüzde konvansiyonel ve katılım olmak üzere bankalarda uygulanan faiz ve kâr payı uygulamalarının ribâ uygulamasından ayrıştığı ve birleştiği noktaları ele almaya çalıştık. Ayrıca paranın tanımını yaparak enflasyon ortamında değer kaybetmesinde izlenecek yolları da açıklamaya çalıştık.

The concept of interest has been a subject of constant debate due to its causes and consequences. People who are unable to invest their modest savings through conventional methods, along with those who do not hold religious concerns, often turn to interest-based options. On the other hand, those with religious convictions that strictly prohibit receiving or giving interest find themselves grappling with how to effectively utilize their savings. When discussing the permissibility of interest, the initial question that arises pertains to its fairness when compared to riba, which the Qur'an vehemently forbids, condemning both the giver and the recipient. In this study, we delve into the history of the concept of riba, its underlying reasons, and its context within various sects. Additionally, we explore the nuances that differentiate and align interest and dividend practices in banks, spanning both conventional and participatory institutions. Furthermore, we elucidate strategies to navigate currency depreciation in an inflationary environment by defining the role of money.