Biçim yüksekliklerinin şeker sorgum ve sorgum sudanotu melezi çeşitlerinde zararlı böcek popülasyonlarına etkileri

Abstract

Bu çalışma Çanakkale şartlarında şeker sorgum ve sorgum sudanotu melezi çeşitlerinde farklı agronomik uygulamalara bağlı olarak zararlı böcek popülasyonlarının değişimi araştırılması amacıyla yürütülmüştür. Denemeler Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin deneme alanında 2020-2021 yıllarının yetiştirme mevsiminde kurulmuştur. Denemede ana parselleri çeşitler, alt parselleri ise farklı biçim yükseklikleri (30, 60, 90, 120, 150 cm ve fizyolojik olum) oluşturmuştur. Araştırmada zararlı böcek türlerin takibi farklı biçim yüksekliklerine göre her 10 günde bir 5 farklı yerde rastgele olarak gözlemlenmiştir. Böceklerin toplanması el, atrap, aspiratör ve böcek toplama kapları kullanılarak yapılmıştır. Sorgum çeşitlerine göre M81-E çeşidinde toplam 820, Topper-76 çeşidinde 832, Nutrima çeşidinde 970 ve Nutri Honey çeşidinde ise toplam 977 adet zararlı böcek sayılmıştır. Zararlı böcekler tarafından sorgumun farklı çeşitlerine verildiği zarar oranına baktığımızda, M81-E çeşidine yaklaşık olarak %97, Topper-76 çeşidine %36, Nutrima çeşidine %33 ve Nutri Honey çeşidine %4,5 oranında zarar görülmüştür. Araştırma boyunca sorguma en fazla zarar sorgum sürgün sineğinin larvası, en az zarar ise sorgum sap kurdu tarafından verilmiştir. Sonuç olarak, ŞS ve SSM çeşitlerinde biçim yükseklikleri ve çeşitlere göre zararlı böcek yoğunlukları değişmiş ve bu bakımdan en uygun biçim yüksekliği 30 cm olarak önerilmiştir.

This study was carried out under Çanakkale environmental conditions aimed to investigate the population fluctuations of insect pests in sweet sorghum (SS) and sorghum sudangrass hybrid (SSH) varieties in terms of different harvesting stages. Experiments were conducted in the research area of the Faculty of Agriculture at Çanakkale Onsekiz Mart University during the crop cultivation seasons of 2020 and 2021. In the experiment, the main plots established sorghum varieties (M81-E, Topper-76, Nutrima and Nutri Honey), while the sub-plots were consisted of different harvesting heights (30 cm, 60 cm, 90 cm, 120 cm, 150 cm and physiological maturity stage) of the crop. Observations of harmful insects were done after every 10 days at 5 different places randomly according to different harvesting heights. According to sorghum varieties, a total of 820 harmful insects were recorded in the experiment plots of M81-E, 832 insects in Topper-76, 970 insects in Nutrima and 977 insects in the Nutri Honey varieties of sorghum. In case of the rate of damage of insect pests to different sorghum varieties, an approximate of 97% damage on M81-E, 36% on Topper-76, 33% on Nutrima and 4.5% damage on Nutri Honey varieties were observed. The highest rate of damage caused by the larval stage of SSS, while the lowest damage was given by the sorghum stem borer to the crop throughout the research period. In conclusion, the density of insect pest showed a significant importance in terms of harvesting height and variety in SS and SSH, in this regard, the most suitable harvesting height is suggested as 30 cm.