Bazı şeker sorgum çeşitlerinde farklı biçim uygulamalarının ot verimi ve kalite özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma şeker sorgum çeşitlerinin farklı gelişme dönemlerine göre toprak üstü ve toprak altı biomass üretimi ile yaprak ve sapların enerji değerlerinin belirlenmesi amacıyla 2020-2021 yıllarında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi araştırma alanında yürütülmüştür. Bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulan araştırmada ana parselleri çeşitler (M81-E ve Topper-76), alt parselleri ise gelişme dönemleri (bitki boyu 30, 60, 90, 120, 150 cm olduğunda ve fizyolojik olum döneminde hasat) oluşturmuştur. Çalışmada 30 cm yükseklikte hasat edilen parseller toplamda 5 kez, 60 cm 4 kez, 90 cm 3 kez, 120 cm 3 kez, 150 cm 2 kez ve fizyolojik olum döneminde ise bir kez biçilmiştir. Araştırmada bitkilerle ilgili olarak yeşil ot verimi, yaprak, sap ve salkım oranları, kök miktarı, yaprak ve sap kısımlarına ait Toplam Sindirilebilir Besin maddeleri (TSBM), Metabolik Enerji (ME) ve Sindirilebilir Enerji (SE) değerleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre toplam yeşil ot verimleri biçimdeki bitki boyunun artışına bağlı olarak artış göstermiştir. Çeşitlere göre M81-E çeşidinin yeşil ot üretimi Topper-76'ya göre daha yüksek olmuştur. Yaprak oranları bitki büyümesine bağlı olarak düşüş gösterirken, sap oranlarında artışlar yaşanmıştır. Bitkilerin üretmiş olduğu kök miktarları büyümeye bağlı olarak artmıştır. Biçimdeki bitki boyunun artışına bağlı olarak yaprak ve sapların enerji değerlerinde düşüşler gerçekleşmiştir. Genel olarak yaprakların enerji değerleri sap kısımlarından daha yüksek bulunmuştur. Yapılan çalışmanın sonunda otlatma ve kaba yem kaynağı açısından yetiştirilecek bu çeşitlerde ot verimi bakımından M81-E çeşidinin çok az farkla ön plana çıktığı fakat otun enerji değerleri bakımından ise Topper-76 çeşidinin daha üstün olduğu ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla benzer ekolojilerde kaba yem kaynağı olarak her iki şeker sorgum çeşidinin de fizyolojik olum döneminde hasat edilerek yetiştirilebileceği önerilmektedir.

This study was carried out to determine the above and underground biomass production, and also the energy contents of leaves and stalks of sweet sorghum cultivars in terms of the different harvesting heights of crop in the research area of Çanakkale Onsekiz Mart University Faculty of Agriculture in 2020-2021. The experiment was established according to randomized complete block design using 4 replications, where the main plots represented the sweet sorghum varieties (M81-E and Topper-76) while the sub-plots consisted of the harvesting heights (30 cm, 60 cm, 90 cm, 120 cm, 150 cm and the physiological maturity stage). During the study, the experiment plots having the heights of 30 cm, 60 cm, 90 cm, 120 cm, 150 cm and physiological maturity stage (PMS) were harvested 5 times, 4 times, 3 times, 3 times, 2 times and once in a total, respectively. Yield of fresh hay, leaf, stalk and cluster ratios, root productions, and the values of total digestibility nutrients (TDN), metabolic energy (ME), digestibility energy (SE) of the leaves and stalks were also examined. According to the obtained results, the total yields of fresh forage increased with the increase in plant height. In case of the sweet sorghum cultivars, the production of fresh forage of M81-E cultivar was higher than that of Topper-76. There was an increase in the ratios of stalk and cluster, while a decline was observed in the ratios of leaf depending on crop growth. On the other hand, the number of roots produced by the crops increased depending on crop growth. There was a decrease in the energy content of leaves and stalks of the crop depending on the increase in crop height while harvested. Generally, the energy contents of the leaves were found to be higher than that of the stalks. Consequently, sweet sorghum cultivars can be grown in future in terms of grazing and roughage source, and the M81-E cultivar in terms of forage yield came to be the first with a little difference. However, it was found that the Topper-76 cultivar was superior in terms of the energy content of the crop. In conclusion, it is suggested that the both sweet sorghum cultivars can be grown as roughage sources under similar ecological conditions.