Denizli ilinde kekik üretiminin ekonomik analizi

Abstract

Bu çalışmada, Denizli ilinde yer alan tarım işletmelerinde kekik üretiminin ekonomik analizinin yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan veriler, Basit Tesadüfî Örnekleme Yöntemi'ne göre belirlenen 82 adet tarım işletmesinden anket uygulamasıyla elde edilmiştir. İncelenen işletmelerde tarımsal gayrisafi üretim değerinin %60,57'si, bitkisel üretim deseninin %65,54'ü ve bitkisel üretim değerinin de %73,89'u kekik ve kekikten elde edilen üretim değerleri oluşturmaktadır. İşletmelerde ortalama kekik üretim alanı 45 da olup, birim alandan elde edilen verim 95,10 kg/da olarak tespit edilmiştir. Bu bağlamda, kekik üretiminin ortalama üretim değeri 1.494,02 TL/da olarak hesaplanmış, en yüksek kekik üretim değeri 1.691,00 TL/da ile birinci grupta yer alan işletmelerden elde edilmiştir. Yürütülen araştırmada birim alanda ortalama kekik üretim maliyeti 1.101,36 TL/da olarak tespit edilmiş, en yüksek ürün maliyeti 1.175,83 TL/da ile birinci grupta yer alan işletmelerde gerçekleşmiştir. İşletmeler ortalaması dikkate alındığında, birim alanda kekik üretiminin brüt kârı 882,74 TL/da, net kârı 392,66 TL/da ve nispi kâr oranı ise 1,36 olarak hesaplanmıştır. Nispi kar oranı birinci (1,44) ve ikinci (1,45) grupta yer alan işletmelerde birbirine oldukça yakın iken, en düşük nispi kâr 1,29 ile üçüncü grupta yer alan işletmelerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçları 100 TL'lik harcama karşılığında ortalama 9 kg kekik üretildiğini ve işletmelerde başabaş üretim noktasının da 70,11 kg/da olduğunu ortaya koymuştur. Kekik üretim miktarına ilişkin tahmin denkleminde yer alan faktörlerin üretim elastikiyeti katsayıları toplamı (??i) 1,12 olup, ölçeğe artan getiri söz konusudur. Üretim fonksiyonunda yer alan değişkenler arasında marjinal etkinlik katsayısı 1'in üzerinde olan değişkenler üretim alanı girdisi (3,20) ve gübre faktörüdür (1,33). Yapılan araştırma Denizli ilinde kekik üretimine ilişkin tarımsal bir örgütlenmenin olmadığını göstermiştir. Bu durum işletmelerin kekik üretiminden elde edebileceği geliri kısıtlamaktadır. Bununla birlikte coğrafi tescilli bir ürün olan kekikte il özelinde markalaşmaya gidilmesi halinde kekik üreticilerinin gelirinin de artması mümkündür.

In this study, it was aimed to make an economic analysis of thyme production in Denizli province. The data used in the research were obtained by a questionnaire study from 82 agricultural holdings which were determined according to the Simple Random Sampling Method. According to research results, in the research area, 60.57% of the agricultural gross production value, 65.54% of the plant production pattern, and 73.89% of the plant production values were consist of thyme production. The average thyme production area was found as 45 da, and the yield obtained from the unit area was determined as 95.10 kg/da. In this context, the average production value of thyme production was calculated as 1494.02 TL/da, and the highest thyme production value was obtained from the holdings in the first group with 1691.00 TL/da. Within the study, the average cost of thyme production per unit area was determined as 1101.36 TL/da, and the highest production cost was realized in the first group holdings with 1175.83 TL/da. Considering the average of the holdings, the gross profit of thyme production per unit area was calculated as 882.74 TL/da, the net profit was 392.66 TL/da, and the relative profit was calculated as 1.36. While the relative profit rate was very close to each other in the first (1.44) and the second (1.45) groups, the lowest relative profit was observed in the third group with 1.29. The research results revealed that an average of 9 kg of thyme was produced for an expenditure of 100 TL, and the breakeven production point was found as 70.11 kg/da. The sum of the production elasticity coefficients of the factors in the estimation equation of the thyme production amount (??i) was 1.12, which is an increasing return to scale. Among the variables in the production function, the variables with a marginal efficiency coefficient above 1 were; the production area input (3.20) and the fertilizer factor (1.33). The research has shown that there is no agricultural organization related to thyme production in Denizli province. This situation limits the income that enterprises can obtain from thyme production. In addition to this, it is possible to increase the income of thyme producers in case of branding specific to the province in thyme, which is a geographically registered product.