Kentsel mekanların işitsel peyzaj kalitesinin değerlendirilmesi: Çanakkale kent merkezi örneği

Abstract

Kentleşme sonucu artan nüfus yoğunluğu ve kentin dinamiklerindeki değişimler sebebiyle artık günlük hayatta daha kompleks ve kentsel alanların önemli bir kısmını oluşturan işitsel çevre ortaya çıkmaktadır. Kentsel tasarımda rekreasyon alanlarının tasarım ve planlamasında işitsel çevre özellikleri fazla dikkate alınmamaktadır. Bu noktadaki eksikliğe değinmek üzere Çanakkale kent merkezinde yer alan Özgürlük Parkı, Eski Kordon ve Yeni Kordon çalışma alanı olarak seçilmiştir. Alanların işitsel çevre özelliklerinin belirlenmesi amacıyla ses yürüyüş rotasında ilkbahar, yaz ve sonbahar dönemlerinde hafta içi ve hafta sonu günlerinde sabah, öğle ve akşam saatleri olmak üzere toplamda 34 farklı günde 102 ses ölçümü ile üç alanda toplam 306 ses ölçümü gerçekleştirilmiştir. Araştırma alanlarına ait oluşturulan ses haritaları incelendiğinde alanlar içindeki ses basınç düzeylerinin 49 – 73 dB(A) arasında değiştiği görülmektedir. Araştırma alanlarında uygulanan anketler sonucunda katılımcıların işitsel peyzaj algılarıyla ölçülen ses basınç düzeylerinin birbirinden bağımsız olduğu tespit edilmiştir. Katılımcılar tarafından ses basınç düzeyleri 52 – 72 dB(A) aralığında değişen Eski Kordon'da da, ses basınç düzeyleri 49 – 73 dB(A) aralığında değişen Özgürlük Parkı'nda da ses ortamı %80 kişi tarafından "çok iyi" ve "iyi" olarak değerlendirilmiştir. Bu sebeplerle nicel olarak ses basınç düzeylerinin ölçülmesi tek başına işitsel peyzaj kalitesini veya mekanların ses düzeyi değerlendirmeleri açısından yeterli olmamaktadır. Ayrıca gerçekleştirilen ölçümler sonucunda ArcGIS 10.7 programında IDW yöntemiyle ses haritaları oluşturulmuş ve alanda uygulanan gözlem formları ve uygulanan anketler sonucunda çalışma alanlarının ses kimliğini oluşturan "sembol ses", "arka plan sesler" ve "ön plan sesler" tanımlanmıştır. Bu kapsamda Özgürlük Parkı'na ait işitsel peyzaj karakterlerinden "Sembol Sesler – Kuş sesi", "Ön Plan Sesler – Konuşma sesleri, Bitkilerin sesleri, Çocuk sesleri ve Rüzgar sesi", "Arka Plan Sesler – Feribot ve gemi sesleri, Bağırma sesleri ve Çim biçme sesleri" olarak, Eski Kordon'a ait işitsel peyzaj karakterlerinden "Sembol Sesler – Deniz Sesi, Trafik Sesi, Feribot ve Gemi Sesleri", "Ön Plan Sesler – Kuş Sesi, Rüzgar Sesi", "Arka Plan Sesler – Bağırma sesleri ve Anons Sesleri" olarak, Yeni Kordon'a ait işitsel peyzaj karakterlerinden "Sembol Sesler – Deniz Sesi", "Ön Plan Sesler – Hayvan Sesleri ve Müzik Sesi", "Arka Plan Sesler – Rüzgar sesi, Bağırma Sesleri ve Anons Sesleri" olarak tespit edilmiştir.

Due to the increasing population density as a result of urbanization and changes in the dynamics of the city, the auditory environment, which is more complex in daily life and constitutes an important part of urban areas, is emerging. In the design and planning of recreation areas in urban design, auditory environment features are not taken into consideration much. In order to address this deficiency, Ozgurluk Park, Eski Kordon, and Yeni Kordon in Çanakkale city center were selected as study areas. In order to determine the auditory environmental characteristics of the areas, 102 sound measurements were made on the sound walking route on 34 different days in total, including morning, noon, and evening hours on weekdays and weekends during spring, summer, and autumn periods, and 306 sound measurements were made in total in the three areas. When the sound maps of the research areas are examined, it is seen that the sound pressure levels within the areas vary between 49 - 73 dB(A). As a result of the questionnaires applied in the research areas, it was determined that the sound pressure levels measured with the participants' auditory landscape perceptions were independent of each other. In both Eski Kordon, where the sound pressure levels ranged between 52 - 72 dB(A), and in Ozgurluk Park, where the sound pressure levels ranged between 49 - 73 dB(A), the sound environment was evaluated as "very good" and "good" by 80% of the participants. For these reasons, the quantitative measurement of sound pressure levels alone is not sufficient to evaluate the quality of the auditory landscape or the sound level of the spaces. In addition, as a result of the measurements, sound maps were created with the IDW method in ArcGIS 10.7 program, and "symbol sounds", "background sounds" and "foreground sounds" that constitute the sound identity of the study areas were defined as a result of the observation forms and questionnaires applied in the field. In this context, "Symbol Sounds - Bird Sound", "Foreground Sounds - Speech Sounds, Plant Sounds, Children Sounds and Wind Sounds", and "Background Sounds - Ferry and Ship Sounds, Shouting Sounds and Grass Mowing Sounds" from the auditory landscape characters of Ozgurluk Park, "Symbol Sounds - Sea Sound, Traffic Sound" from the soundscape characters of Eski Kordon, Ferry, and Ship Sounds", "Foreground Sounds - Bird Sounds, Wind Sound", "Background Sounds - Shouting Sounds and Announcement Sounds", "Symbol Sounds - Sea Sound", "Foreground Sounds - Animal Sounds and Music Sound", "Background Sounds - Wind Sound, Shouting Sounds and Announcement Sounds" from the auditory landscape characters of Yeni Kordon.