Kişi iş uyumu ve iş stresinin örgütsel vatandaşlık üzerine etkisi: Çanakkale serbest muhasebeci mali müşavirler ve muhasebe bürosunda çalışanlar üzerine bir araştırma

Abstract

Günümüzün işletmelerinde kişi iş uyumu ve iş stresinin örgütsel vatandaşlık davranışlarını etkilediği görülmektedir. Bunun nedeni kişi iş uyumunun çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışlarında olumlu etkiye neden olması, iş stresinin de çalışanları daha fazla ılımlı olmaya yönlendirmesidir. Bu noktada araştırmanın temel amacı Çanakkale ilindeki muhasebe meslek mensupları arasındaki kişi – iş uyumu ve iş stresinin örgütsel vatandaşlık davranışıyla ilişkisini belirlemektir. Sözkonusu ilişkinin ne şekilde gerçekleştiğini tespit etmek açısından literatür kapsamınsa farklı araştırmalar bulunmakla beraber, muhasebe meslek mensupları arasında gerçekleştirilen araştırmaların adedi çok az sayıdadır. Sözkonusu araştırma literatür içeriğinde bulunan konu ile ilgili eksikliğin giderilmesine destek vereceği öngörülmektedir. Sözkonusu destekle muhasebe mesleğinde kişi iş uyumu ve iş stresinin örgütsel vatandaşlık davranışlarına olumlu etkisinin gerçekleşeceği düşünülmektedir. Araştırma beş bölümünden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanın girişi yer almaktadır. İkinci bölümde kişi-iş uyumu tanımı türleri ve kritelerine yer verilmiştir. Stres kavramı stresin belirtileri türleri yer almaktadır. Örgütsel vatandaşlığın tanımı ve boyutları yer almaktadır. Üçüncü bölümde araştırmanın yöntemi/ materyal ve yöntem yer almaktadır. Dördüncü bölümde Çanakkale İlinde muhasebe meslek mensupları üzerinde yapılan saha çalışmasına ait bulgulara yer verilmektedir. Katılımcılara yapılan Likert tipi anket çalışması ve verilerin analizi bu bölümde bulunmaktadır. Beşinci bölümde araştırmanın sonuçlarına yer verilmiştir. Çanakkale ilinde 301 muhasebe meslek mensubuna anket uygulanmıştır. Elde edilen verilere SPSS 22.0 paket programı ile güvenilirlik analizi, ortalama, faktör analizi, bağımsız örneklem T testi, Anova, regresyon ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Gerçekleştirilen analizlerin neticesinde kişi iş uyumlarının örgütsel vatandaşlık davranışları, nezaket, vicdanlılık ve sivil erdemi etkilediği, iş stresinin ise örgütsel vatandaşlık davranışı alt boyutu centilmenliği olumsuz olarak etkilediği saptanmıştır.

In today's businesses, it is seen that person-job adaptation and job stress affect organizational citizenship behaviors. The reason for this is that person-job fit has a positive effect on employees' organizational citizenship behaviors, and job stress leads employees to be more moderate. At this point, the main purpose of the research is to determine the relationship between person-job fit and job stress among the accountants in Çanakkale province with organizational citizenship behavior. Although there are different studies within the scope of the literature in order to determine how the said relationship takes place, the number of studies conducted among professional accountants is very few. It is envisaged that the research in question will support the elimination of the deficiency in the literature on the subject. With this support, it is thought that the positive effect of job adjustment and job stress on organizational citizenship behaviors in the accounting profession will be realized. The research consists of five parts. In the first part, there is the introduction of the research. In the second part, the definition types and criteria of person- job fit are given. The concept of stress includes types of symptoms of stress. The definition and dimensions of organizational citizenship are included. In the third part, the method/material and method of the research are included. In the fourth chapter, the findings of the field study conducted on accountants in Çanakkale are given. The Likert- type survey conducted with the participants and the analysis of the data are included in this section. In the fifth chapter, the results of the research are given. A questionnaire was applied to 301 professional accountants in Çanakkale. Reliability analysis, mean, factor analysis, independent sample T-test, Anova, regression and correlation analyzes were performed on the obtained data with SPSS 22.0 package program. As a result of the analyzes carried out, it was determined that person-to-work adaptations affect organizational citizenship behaviors, courtesy, conscientiousness and civic virtue, while job stress negatively affects organizational citizenship behavior sub-dimension sportsmanship.