Değen çift yıldızların dinamik evrimi

Abstract

Bu tez çalışmasında BI CVn, OO Aql, RW Com, VW Cep, EZ Hya, CN And, BX Peg, SS Ari, U Peg, V502 Oph, W UMa, V376 And, V2150 Cyg, OU Ser, GSC 3581-1856, GSC 1042-2191 ve XY Boo değen sistemlerinin dinamik evrimi incelenmiştir. Bu sistemlerden BI CVn'nin ışık eğrisi ile dikine hız eğrisi Nightfall programı kullanılarak analiz edilmiştir. Fotometrik ve mutlak parametreleri hesaplanmıştır. Bu sistemlerin evrim modelleri BSE ve EV-TWIN kodları kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca sistemlerin yörünge evrim hesaplarında farklı manyetik frenleme ve dinamo modelleri kullanılarak sistemlerin yaşları ve tek yıldıza dönüşüm süreleri tahmin edilmiştir. Yapılan modellemelere göre GSC 1042-2191'nin hızlı şekilde birleşmeye gittiği görülmüştür. Bu sistem dışında 107 yıl ölçeğinde birleşmesi beklenenler sistemler BI CVn, CN And, W UMa ve V376 And'dir. Ayrıca Samanyolundaki yıldız birleşmesinin en önemli örneği V1309 Sco'nun dinamik evrimi de incelenmiştir. Bunun için sistemin OGLE-III projesinden elde edilen I süzgecindeki gözlem verileri Nightfall ışık eğrisi programı kullanılarak analiz edilmiştir. V1309 Sco'nun EV-TWIN programıyla evrim modellemesi yapılmıştır. Işık eğrisi çözümleriyle evrim modeli birlikte yorumlanmıştır. BSE paketinde yer alan popbin programı kullanılarak değen sistem dağılımları oluşturulmuştur. Kepler kataloğundaki değen ve yarı ayrık sistemler teorik dağılımlarla kıyaslanıp çift yıldız evrim süreçleri değerlendirilmiştir. Farklı dinamo ve manyetik frenleme şablonlarının ürettiği değen sistemler Kepler verileriyle kıyaslanmıştır. Ayrıca literatürdeki başlangıç parametreleri bulma ve yaş hesaplama yöntemleriyle modelleme sonuçları karşılaştırılmıştır.

In this thesis, BI CVn, OO Aql, RW Com, VW Cep, EZ Hya, CN And, BX Peg, SS Ari, U Peg, V502 Oph, W UMa, V376 And, V2150 Cyg, OU Ser, GSC3581-1856, GSC1042-2191 and dynamic evolution of XY Boo contact systems are investigated. The light curve and radial velocity curve of BI CVn, one of these systems, were analyzed using the Nightfall program. Photometric and absolute parameters were calculated. Evolution models of these systems were made using BSE and EV-TWIN codes. In addition, the ages of the systems and the conversion times to a single star were estimated by using different magnetic braking and dynamo models in the orbital evolution calculations of the systems. According to the models made, it was seen that GSC 1042-2191 went to merge quickly. Apart from this system, the systems that are expected to merge in 107 years are BI CVn, CN And, W UMa and V376 And. The dynamic evolution of V1309 Sco, the most important example of stellar merger in the Milky Way, is also studied. For this, the observation data in the I filter obtained from the OGLE-III project of the system were analyzed using the Nightfall light curve program. Evolution modeling of V1309 Sco was done with EV-TWIN program. The light curve solutions and the evolution model are interpreted together. Contact system distributions were created using the popbin program included in the BSE package. The binary star evolution processes have been evaluated by comparing the contact and semi-detached systems in the Kepler catalog with the theoretical distributions. Contact systems produced by different dynamo and magnetic braking patterns were compared with Kepler data. In addition, the modeling results were compared with the methods of finding initial parameters and age calculation in the literature.