Öğretmenlerin kapsayıcı eğitime ilişkin tutumları ile okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Kapsayıcı eğitim, kaliteli adil eğitim ortamında, ayrı tutulmadan ve ötelenmeden, farklı eğitim ihtiyaçlarına cevap veren, topluma katılımı artırıp tüm öğrencileri kucaklayan eğitim sürecidir. Değişimin hızlı yaşandığı günümüzde bu süreci tüm öğrencileri kapsayacak şekilde okullarda etkili uygulayıp, yönetebilecek, okulun paydaşlarıyla yol alabilecek lider okul müdürlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Sürecin doğru yönetilmesi, vizyon sahibi, grup amaçlarının kabulünü sağlayabilen, entelektüel gelişimi teşvik eden, bireysel ihtiyaçlara önem veren ve başarı beklentisine sahip dönüşümcü liderlik davranışları gösteren okul müdürleriyle gerçekleşebilecektir. Araştırmanın amacı, öğretmenlerin kapsayıcı eğitime yönelik tutumları ile okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Öğretmenlerin, bireysel özelliklerine göre kapsayıcı eğitime ilişkin tutumları ile çalıştıkları okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları arasında anlamlı farklılık olup olmadığının belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Çanakkale merkezindeki resmi ilkokul ve ortaokullarda görevli 1064 öğretmenden oluşmaktadır. Örneklemi ise, kolay örneklem yoluyla seçilen 314 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama sürecinde, Şimşek (2019)'in geliştirdiği "Kapsayıcı Eğitimde Öğretmen Tutum" ve Podsakoff (1990)'un geliştirilip, İşcan (2006)'nın uyarladığı "Dönüşümcü Liderlik" ölçekleri kullanılmıştır. Ölçeklerin yüksek derecede güvenilir ve anlamlı geçerlilikte olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. İstatistiksel analizlerde, veriler normal dağılmadığından gruplar arası farklılık için Mann Whitney ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Kapsayıcı eğitimde tutum ile dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişki Pearson Korelasyonu'yla incelenmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin kapsayıcı eğitim tutumları ile okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının çok yüksek olduğu saptanmıştır. Değişkenlerden yaş faktörü dışında tutum ölçeğinde farklılık gözlenmezken, dönüşümcü liderlik ölçeğinde katılımcıların benzer algılara sahip olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürlerin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin kapsayıcı eğitim tutumlarını %17,60 yordadığı, aralarında pozitif yönlü orta düzeyde bir ilişki olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Inclusive education is an education process that responds to different educational needs, increases participation in society and embraces all students in a quality, fair education environment, without being separated or postponed. In today's world where change is experienced rapidly, there is a need for leading school principals who can effectively implement and manage this process in schools, including all students, and who can move forward with the school's stakeholders. Proper management of the process will be possible with school principals who have vision, can ensure the acceptance of group goals, encourage intellectual development, give importance to individual needs, and show transformational leadership behaviors with success expectation. The aim of the study is to examine the relationship between teachers' attitudes towards inclusive education and the transformational leadership behaviors of school principals. It was aimed to determine whether there is a significant difference between the attitudes of teachers towards inclusive education according to their individual characteristics and the transformational leadership behaviors of the school principals they work with. The universe of the research consists of 1064 teachers working in official primary and secondary schools in the center of Çanakkale in the 2022-2023 academic year. The sample consists of 314 teachers selected through easy sampling. In the data collection process of the research, "Teacher Attitude in Inclusive Education" developed by Şimşek (2019) and "Transformational Leadership" scales developed by Podsakoff (1990) and adapted by İşcan (2006) were used. It has been concluded that the scales are highly reliable and have significant validity. In statistical analysis, Mann Whitney and Kruskal Wallis tests were used for the difference between groups since the data were not normally distributed. The relationship between attitude in inclusive education and transformational leadership behaviors was examined with Pearson Correlation. As a result of the research, it was determined that the inclusive education attitudes of the teachers and the transformational leadership behaviors of the school principals were very high. While no difference was observed in the attitude scale, except for the age factor, it was determined that the participants had similar perceptions in the transformational leadership scale. It was concluded that the transformational leadership behaviors of the school principals predicted the inclusive education attitudes of the teachers by 17.60%, and there was a moderate positive relationship between them.