Muhammedu'l-Emîn el-Camî'nin "Tuhfetu'l-Ahbâb" adlı eserinin metni ve tercümesi

Abstract

Bu çalışmada incelenecek olan Tuhfetu'l-Ahbâb isimli Farsça-Arapça mülemma eser, kırk hadis çalışmalarından biridir. Bu çalışmanın amacı Visâlî mahlaslı Muhammedu'l-Emîn el-Câmî tarafından derlenen Tuhfetu'l-Ahbâb'ın transkripsiyonunun yapılıp metnin günümüz Türkçesine aktarılmasıdır. Ayrıca eserin kırk hadis kitapları ve Türkçeye çevrilen Farsça kırk hadis eserleri içindeki yeri görünür kılınmaya çalışılmıştır. Çalışmada, öncelikle hadis ve edebiyat ilişkisi genel hatlarıyla ortaya koyulmuştur. Söz konusu ilişki kırk hadis özelinde daha detaylı incelenmiştir. Konunun anlaşılması ve doğru bir kuramsal çerçevede ele alınabilmesi için oldukça önemli olan akademik çalışmalar ve bu doğrultuda yapılan tasniflere yer verilmiştir. Türk edebiyatındaki kırk hadis geleneği incelendikten sonra Fars edebiyatındaki kırk hadislerin karakteristik özellikleri belirtilmiştir. Türk edebiyatındaki kırk hadis tercüme, derleme ve şerhlerinin tasnifi ve içeriklerinin ana hatlarıyla ortaya koyulmasının akabinde eser incelemesine geçilmiştir. Çalışmanın asıl konusu olan Visâlî mahlaslı Muhammedu'l-Emîn el-Câmî tarafından derlenen Tuhfetu'l-Ahbâb isimli eserin transkripsiyon ve çevirisine dördüncü bölümde yer verilmiştir. Rıza Paşa Kütüphanesi 117 numarada kayıtlı bulunan Tuhfetu'l-Ahbâb'da Ehlisünnet kaynaklarında mevcut olan ve Hz. Muhammed'den rivayet edilen hadislerin Arapça metinleri aktarılıp, bu hadisler Farsçaya manzum olarak tercüme edilmiş ve birkaç ilave rubai veya kıt'a zikredilerek hadiste kastedilen mana pekiştirilmeye çalışılmıştır. Eserde ayrıca Aşereimübeşşere şeklinde tabir edilen ve Hz. Peygamber'in henüz hayattayken cennetle müjdelediği on sahabe ile Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin gibi bazı ehlibeyt mensuplarının yanı sıra tartışmaların odağındaki sahabe Hz. Muaviye hakkında rivayetler nakledilmiştir.

The Persian-Arabic mixed work titled Tuhfat al-Ahbab, which will be analysed in this study, is one of the forty hadith works. The aim of this study is to transcribe Tuhfat al-Ahbab, compiled by Muhammad al-Amîn al-Jâmî with the pseudonym Visâlî, and translate it to modern-day Turkish language. In addition, the position of the work in the forty hadith books and in the Persian forty hadith works translated into Turkish has been tried to be made visible. The study begins with a general presentation of the relationship between hadith and literature. This relationship is analysed in depth in forty hadiths. Academic studies, which are essential for understanding the subject and addressing it in a correct theoretical framework, and the classifications made in this direction are included. After the tradition of forty hadiths in Turkish literature is analysed, the characteristic features of forty hadiths in Persian literature are stated. Following the classification of the translations, compilations and commentaries of forty hadiths in Turkish literature and the main outlines of their contents, the work, Tuhfat al-Ahbab, was analysed. The transcription and translation of the work Tuhfat al-Ahbab compiled by Muhammad al-Amîn al-Jâmî with the pseudonym Vis?l?, which is the main subject of the study, is given in the fourth chapter. In this study, the Arabic texts of the hadiths narrated from the Prophet Muhammad, which are available in the Ahl al-Sunnah sources in Tuhfat al-Ahbab, registered in Rıza Paşa Library, number 117, are directly cited. These hadiths were translated into Persian in verse. A few additional rubai or qit'a are mentioned to reinforce the meaning of the hadith. In addition, there are also narrations regarding the ten Companions whom Paradise was promised by the Prophet while they were still alive, also known as al-?ashara al-mubashshara, some members of the Ahl al-Bayt such as Hassan and Hussain, and the Companion at the centre of the controversy, Muawiyah.