Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae)'nin mücadelesinde entomopatojen nematodların kullanım olanakları

Abstract

Domates güvesi, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae), domates üretiminde ekonomik kayıplara neden olan önemli bir zararlıdır. Bu çalışmada, Türkiye topraklarından elde edilmiş 4 entomopatojen nematod (EPN) türü; Steinernema affine (Bovien, 1937), S. carpocapsae (Weiser, 1955), S. feltiae (Filipjev, 1934) ve Heterorhabditis bacteriophora (Poinar, 1976)’ya ait 40 ülkesel izolatın farklı sıcaklıklarda laboratuvarda, en etkili 4 izolatın da iklim odasında ve doğal koşullarda T. absoluta üzerindeki etkinlikleri araştırılmıştır. T. absoluta bireyleri Çanakkale domates alanlarından toplanmış ve domates bitkileri üzerinde kültüre alınarak kitle üretimi yapılmıştır. EPN’ler Türkiye topraklarından elde edilmiş, laboratuvarda Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae) larvaları kullanılarak kitle üretimleri yapılmıştır. Etkinlik denemelerinde, infektif juveniller (IJs), 30 IJ/T. absoluta larva ve pupa olacak şekilde 100 μl saf su içerisinde, 10, 15, 20 ve 25 oC olmak üzere 4 farklı sıcaklıkta uygulanmıştır. EPN’lerin etkinliklerinin belirlenmesi için uygulamadan sonraki 3. 5. ve 7. günlerde T. absoluta larvaları, 7. günde de pupaları kontrol edilmiş, ölü-canlı larva ve pupa sayıları belirlenmiştir. İklim odasında saksılarda ve doğal koşullarda 50 IJ/cm2 yoğunluğunda yapılan uygulamalar EPN’lerin uygulama günlerine ve türlerine bağlı olarak farklı etkinlikler göstermiştir. İklim odasında T. absoluta larvalarında H. bacteriophora %0-83,67; S. feltiae %0-93,33; S. carpocapsae %0-43,33 ve S. affine %0-39,67 oranlarında ölüm meydana getirmiştir. vi Doğal koşullarda ise T. absoluta larvalarında 2012 ve 2013 yıllarında sırası ile; H. bacteriophora %0-81, %0-83; S. feltiae %0-90,67, %0-94,33; S. carpocapsae, %0-43,67, %0-49,33 ve S. affine %0-39,33, %0-43,67 oranlarında ölüm meydana getirmiştir.

The tomato leaf miner Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae), is a devastating pest causes economical losses in tomato production. In this study the efficacy of 40 native isolates obtained from Turkey’s soil belong to 4 entomopathogenic nematode (EPN) species Steinernema affine (Bovien, 1937), S. carpocapsae (Weiser, 1955), S. feltiae (Filipjev, 1934) and Heterorhabditis bacteriophora (Poinar, 1976) at different temperatures were investigated under laboratory conditions and the efficacy of the most effective 4 isolates on T. absoluta larvae were investigated in climate room and in the field. Individuals of T. absoluta were collected from tomato fields in Çanakkale and mass produced on tomato plants. EPNs were isolated from Turkey’s soil and mass produced on Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae) larvae in the laboratory. In efficacy experiments, infective juvenilles (IJs) were applied as 30 IJ/T. absoluta larva and pupa in 100 μl distilled water at four different temperatures as 10, 15, 20 and 25 oC. To determine the efficacy of EPNs, larvae of T. absoluta were controlled on the 3rd, 5th and 7th day and pupae were controlled on the 7th day after application, the number of dead-alive T. absoluta larva and pupa were determined. EPNs showed different efficacy in the applications done as 50 IJ/cm2 in pots in climate room and in the field depends on the application days and species of EPNs. H. bacteriophora caused 0-83,67%; S. feltiae 0-93,33%; S. carpocapsae 0-43,33% and S. affine 0-39,67% mortality on the larvae of T. absoluta in climate room. viii H. bacteriophora caused 0-81%, 0-83%; S. feltiae 0-90,67%, 0-94,33%; S. carpocapsae, 0-43,67%, 0-49,33% and S. affine caused 0-39,33%, 0-43,67% mortality in 2012 and 2013 respectively in the field.