Çanakkale Boğazı'nın bazı liman bölgelerindeki fitoplanktonik organizmaların çevresel parametrelerle ilişkili kısa zaman serili değişimleri

Abstract

Bu çalışmada, 04 Şubat–06 Ekim 2010 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı (ÇB)'nda fizikokimyasal değişimlerle (CTD, klorofil a, nütrient, askıda katı madde, sekidisk) ilişkili olarak kısa zaman serili kalitatif ve kantitatif fitoplankton değişimleri incelenmiştir. ÇB'nin fitoplankton kompozisyonu Dinophyta ve Bacillariophyta ağırlıklı olup, diğer gruplar daha az tür ve hücre sayısı ile temsil edilmektedir. ÇB Çanakkale Yat Limanı'nda (Ist.Ç1) fitoplankton kommunitesinde Cyanophyceae'den 2 cinse ait 2 taksa (%4.26), Dinophyceae'den 11 cinse ait 19 taksa (%40.42), Prymnesiophyceae'den 1 cinse ait 1 taksa (%2.12), Dictyochophyceae'den 2 cinse ait 2 taksa (%4.26), Bacillariophyceae'den 17 cinse ait 21 taksa (%44.68) ve Euglenophyceae'den 2 cinse ait 2 taksa (%4.26) olmak üzere toplam 47 fitoplankton türü tespit edilirken, Kepez Limanı'nda (Ist.K1) Cyanophyceae'den 4 cinse ait 4 taksa (%3.51), Dinophyceae'den 16 cinse ait 44 taksa (%38.60), Prymnesiophyceae'den 1 cinse ait 1 taksa (%0.88), Dictyochophyceae'den 2 cinse ait 6 taksa (%5.26), Bacillariophyceae'den 33 cinse ait 56 taksa (%49.12), Euglenophyceae'den 2 cinse ait 2 taksa (%1.75) ve Chlorophyceae'den 1 cinse ait 1 taksa (%0.88) olmak üzere toplam 114 tür fitoplankton tespit edilmiştir. Ist.Ç1'deki kommunitede 16 taksa nadir (f:%1-20), 17 taksa yaygın (f:%21-40), 8 taksa bol (f:%41-60), 3 taksa çok bol (f:%61-80) ve 3 taksa devamlı (f:%81-100) olmak üzere toplam 47 taksa bulunurken, Ist.K1'de 28 taksa nadir (f:%1-20), 25 taksa yaygın (f:%21-40), 19 taksa bol (f:%41-60), 24 taksa çok bol (f:%61-80) ve 18 taksa devamlı (%81-100) olmak üzere toplam 114 taksa bulunmuştur. Buna göre, Ist.K1'in fitoplankton tür çeşitliliği Ist.Ç1'den daha yüksek bulunmuştur. Ist.Ç1'de 0.50 m'de Cyanophyta yoğunluğu ortalama 2.83x106±8.89x106 hücre L-1, Dinophyta yoğunluğu 6.18x106±7.29x106 hücre L-1, Dictyochophyta yoğunluğu 4.14x103±1.63x104 hücre L-1, Bacillariophyta yoğunluğu 1.40x106±2.08x106 hücre L-1 ve Euglenophyta yoğunluğu 5.71x104±1.62x104 hücre L-1 iken, Ist.K1'de yine yüzey suyunda Cyanophyta yoğunluğu ortalama 4.52x106±1.32x107 hücre L-1, Dinophyta yoğunluğu 1.17x107± 1.70x107 hücre L-1, Dictyochophyta yoğunluğu 1.18x104±2.95x104 hücre L-1, Bacillariophyta yoğunluğu 1.80x106±2.04x106 hücre L-1 ve Euglenophyta yoğunluğu 1.60x104±4.45x104 hücre L-1 olmuştur. Diğer taraftan, Ist.Ç1'de 0.50 m'de toplam fitoplankton yoğunluğu ortalama 1.04x107±1.08x107 hücre L-1 iken, Ist.K1'de 1.80x107± 2.01x107 hücre L-1 olmuştur. Ist.K1'de 0.50 m'deki yüksek üretim (1.80x107±2.01x107 hücre L-1) 5 (1.97x107±2.18x107 hücre L-1) ve 10 m'de de (1.62x107±1.52x107 hücre L-1) kendini göstermiştir. Syanofitlerden türü tespit edilemeyen coccoid bir tür ve Anabanea sp., dinoflagellatlardan Gonyaulax sp., L. polyedrum, O. parvum, P. cordatum, P. micans, P. triestinum ve S. trochoidea, diatomlardan C. closterium, Chaetoceros sp., F. cylindrus, N. longissima, Pseudo-nitzschia sp., P. pungens, R. hebetate, R. styliformis, T. frauenfeldii ve T. mediterranea yıl boyunca veya belirli dönemlerde aşırı üreme göstererek öne çıkan baskın fitoplankton türleridir. Bununla birlikte, fitoplankton tür diversitesi temel olarak 8-10 tür tarafından kontrol edilmektedir. Bu çalışmada, ayrıca fizikokimyasal değişimlerle (CTD, klorofil a, nütrient, askıda katı madde, sekidisk) ilişkili olarak kalitatif ve kantitatif fitoplankton değişimleri incelenmiştir. Anahtar sözcükler: Türk Boğazlar Sistemi, Çanakkale Boğazı, Fitoplankton, HABs, Klorofil a, Nütrient, CTD.

In this study, between 04 February and 06 October 2010, it has been investigated short time series of qualitative and quantitative phytoplankton variations as connection with physicochemical parameters (CTD, Chlorophyll a, nutrient, total suspended solid substance-TSS, Sechidisc) in the Dardanelles (CB). While phytoplankton composition of CB is dominated by Dinophyta and Bacillariophyta, the other groups are presented by lower diversity and density. Whereas totally 47 phytoplankton species has determined in phytoplankton community of Canakkale Marina (St. Ç1) that 2 taxa belong to 2 genus from Cyanophyceae (4.26%), 19 taxa belong to 11 genus from Dinophyceae (40.42%), 1 taxa belong to 1 genus from Pyrimniophyceae (2.12%), 2 taxa belong to 2 genus from Dictyochophyceae (4.26%), 21 taxa belong to 17 genus from Bacillariophyceae (44.68%) and 2 taxa belong to 2 genus from Euglenophyceae (4.26%); totally 114 phytoplankton species has determined in phytoplankton community of Kepez Port (St.K1) that 4 taxa belong to 4 genus from Cyanophyceae (3.51%), 44 taxa belong to 16 genus from Dinophyceae (38.60%), 1 taxa belong to 1 genus from Prymnesiophyceae (0.88%), 6 taxa belong to 2 genus from Dictyochophyceae (5.26%), 56 taxa belong to 33 genus from Bacillariophyceae (49.12%), 2 taxa belong to 2 genus from Euglenophyceae (1.75%) and 1 taxa belong to 1 genus from Chlorophyceae (0.88%). While totally 47 taxa has detected in phytoplankton community of Canakkale Marina (St.C1) that 16 taxa are rare (f:1-20%), 17 taxa are prevalent (f:21-40%), 8 taxa are wide (f:41-60%), 3 taxa are plenty (f:61-80%) and 3 taxa are continuous (f:81-100%), totally 114 taxa has detected in phytoplankton community of Kepez Port (St.K1), that 28 taxa are rare (f:1-20%), 25 taxa are prevalent (f:21-40%), 19 taxa are wide (f:41-60%), 24 taxa are plenty (f:61-80%) and 18 taxa are continuous (f:81-100%). Consequently, diversty of phytoplankton species in St.K1 is higher than St.C1. In surface water (0.50m) of St.C1, whereas the density of Cyanophyta has averagely 2.83x106±8.89x106 cell L-1, density of Dinophyta has averagely 6.18x106±7.29x106 cell L-1, density of Dictyochophyta has averagely 4.14x103±1.63x104 cell L-1, density of Bacillariophyta has averagely 1.40x106±2.08x106 cell L-1, density of Euglenophyta has averagely 5.71x104±1.62x104 cell L-1; in surface water (0.50 m) of st. K1, density of Cyanophyta has averagely 4.52x106±1.32x107 cell L-1 density of Dinophyta has averagely 1.17x107±1.70x107 cell L-1, density of Dictyochophyta has averagely 1.18x104±2.95x104 cell L-1, density of Bacillariophyta has averagely 1.80x106±2.04x106 cell L-1 and density of Euglenophyta has averagely 1.60x104±4.45x104 cell L-1. On the other hand, while the density of total phytoplankton has averagely 1.04x107±1.08x107 cell L-1 in surface water (0.50 m ) of St.C1, it has averagely 1.80x107±2.01x107cell L-1 in surface water (0.50 m) of St.K1. Otherwise, high production in surface water (0.5m) of the St.K1 (1.80x107±2.01x107 cell L-1) has shown itself in 5 m (1.97x107±2.18x107 cell L-1) and 10 m (1.62x107±1.52x107 cell L-1). Moreover, extreme phytoplankton blooms of surface water that seen some periods caused to shift of maximum production to the lower depth and made the phytoplankton production in 5 m water higher than in 0.50 m. A coccoid species that species name can not determined and Anabaena sp. from Cyanophyta, Gonyaulax sp., L. polyedrum, O. parvum, P. cordatum, P. micans, P. triestinum and S. trochoidea from Dinophyta, Ceratoneis closterium, Chaetoceros sp., F. cylindrus, N. longissima, Pseudo-nitzschia sp., P. pungens, R. hebetate, R. styliformis, T. frauenfeldii and T. Mediterranea from Bacillariophyta were the dominant phytoplankton species by showing harmfull algal blooms (HABs) along the year or for a definite period. However, diversity is mainly controlled by 8-10 phytoplankton species. In this study, it is also discussed the results of qualitative and quantitative phytoplankton variations associated with other environmental parameters such as CTD, chlorophyll a, nutrient, TSS, Sechidisc in the Dardanelles. Keywords: Turkish Straits System, Dardanelles, Phytoplankton, HABs, Chlorophyll a, Nutrients, CTD.