Hastane ve gıda işletmelerindeki gıda çalışanlarından Staphylococcus aureus izolasyonu ve karakterizasyonu

Abstract

Bu çalışma, Çanakkale ilindeki hastaneler ve bazı gıda işletmelerindeki gıdaların işlenmesi ve dağıtımında görevli kişilerin Staphylococcus aureus taşıyıcılığının tespiti, S. aureus izolatlarının antibiyotik direnç profillerinin, enterotoksin üretme özelliklerinin ve staphylococcal protein A (spa) tiplerinin belirlenmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 228'i gıda işletmelerinde, 72'si hastanede görevli 300 gıda çalışanı katılmıştır. Bu kişilere sosyodemografik özellikler, hijyen ve gıda güvenliği ile ilgili 14 soruluk anket uygulanmıştır. S. aureus taşıyıcılık durumlarını belirlemek için burun deliklerinden ve ellerden sürüntü örnekleri alınmıştır. Gıda işletmelerindeki kişilerin 93'ünde (%40.8), hastane mutfak görevlilerinin 32'sinde (%44.4) S. aureus taşıyıcılığı (burun ve/veya el) tespit edilmiştir. Burun taşıyıcılık oranları ise %29.4 ve %31.9 olarak belirlenmiştir. El taşıyıcılığının burun taşıyıcısı olan kişilerde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Gıda çalışanlarından elde edilen 215 S.aureus izolatının 15 adet antibiyotiğe karşı duyarlılığının araştırılmasında disk difüzyon yöntemi kullanılmıştır. Metisilin direnci disk difüzyon, lateks aglütinasyon ve polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) yöntemi ile araştırılmıştır. Elde edilen S. aureus izolatlarında metisilin direnci (MRSA) oranı %1.39 olarak belirlenmiştir. 125 S.aureus izolatında enterotoksin genleri (sea, seb, sec, sed, see) multipleks PZR yöntemi ile analiz edilmiştir. İzolatların 20'sinin (%16.0) sea, 8'inin (%6.4) seb, 12'sinin (%9.6) sec, 8'inin (%6.4) sed genine sahip oldukları, 6'sının (%4,8) sea ve sed genlerini birlikte taşıdıkları saptanmıştır. Toksin geni taşıyan izolatlar bakımından gıda işletmeleri ve hastaneler arasında istatistiksel anlamda fark bulunmamıştır (p>0.05). İzolatların enterotoksin üretip üretmediği ELISA yöntemiyle araştırılmıştır. 18'inin A, 9'unun B, 16'sının C, 14'ünün D, 26'sının E toksini üretmiş olduğu saptanmıştır. 125 S. aureus izolatı arasındaki klonal ilişkinin araştırıldığı spa tiplendirme metoduna göre 61 spa tip elde edilmiştir. DNA dizi analizi sonucuna göre bir izolatta yeni spa tip belirlenmiştir. Ridom SpaServer veritabanında spa tip t14963 olarak listeye eklenmiştir. Bir izolatın kullanılan primerler ile spa gen bölgesi çoğaltılamamıştır. İzolatların 11'i (%8.9) t084, 9'u (%7.3) t008, 8'i (%6.5) t005, MRSA izolatları ise t223(n=2) ve t786 olarak tespit edilmiştir.

This research was carried to detect the prevalence of the S.aureus carriage of food handlers in hospitals and some food service establishments in Çanakkale and to determine the antibiotic resistance profile, staphylococcal enterotoxin production and staphylococcal protein A (spa) types of S.aureus isolates. Among the 300 participants 228 of them were working in community food service establishments while 72 of them were working in hospitals. It was applied a questionnaire of 14 questions related to sociodemographic characteristics, food hygiene and safety to these people. Hand and nasal swabs were collected from food workers to determine the prevalence of S. aureus carriage. S. aureus was isolated from 93 (40.8%) and 32 (44.4%) of food handlers in community food service and hospital food service staff respectively. The percentage of the nasal carriers were 29.4% and 31.9% respectively, too. The ratio of hand carriage was higher in the staff with nasal carriage than others (p<0.05). 215 isolates were obtained from 125 from participants. The antibiotic resistances of isolates were evaluated against 15 different antibiotics with disc diffusion method. Methicillin resistance of isolates were also evaluated by disc diffusion method, latex agglutination test and polymerase chain reaction (PCR). The percentage of methicillin resistant S. aureus (MRSA) was determined as 1.39%. In 125 S.aureus isolates, the presences of staphylococcal enterotoxin genes were investigated by multiplex PCR. The number of the isolates that carry sea, seb, sec and sed genes were determined as 20 (16.0 %), 8 (6.4%), 12 (9.6%) and 8 (6.4%) respectively, 6 of the isolates (4.8%) carry both sea and sed genes. The difference between the number of enterotoxigenic isolates was not statistically significant (p>0.05). The enterotoxin productions of the isolates were also investigated with ELISA method. The number of isolates that produce SEA, SEB, SEC, SED and SEE were determined as 18, 9, 16, 14 and 26 respectively. 61 spa type was obtained according to spa typing method using to investigation of clonal relation between S. aureus isolates. A new spa-type was determined according to DNA sequence analysis results. It has been added to the list of Ridom SpaServer database as t14963. spa region of one isolate was not replicated with used primers. Among the spa types,11 of them (%8.9) were t084, 9 of them (%7.3) were t008, 8 of them (%6.5) were t005. The spa type of MRSA were determined as t223 (n=2) and t786.