Kivide (Actinidia deliciosa cv. Hayward) çeşitli tozlanma ve meyve seyreltme uygulamalarının meyve verim ve kalitesine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmada, kivide (Actinidia deliciosa cv. Hayward) meyve kalitesini artırmak amacıyla 'Yalova' ili koşullarında farklı tozlanma ve seyreltme uygulamaları yapılmıştır. Tozlanma denemesinde, açıkta tozlanma kontrol olarak kabul edilerek, ilave tozlama uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Kontrol dışındaki uygulamalar; açıkta tozlanma + elle tozlama (AT + ET), açıkta tozlanma + suni tozlama (AT + ST), arı tülüyle kapalı alanda bal arısıyla tozlama (AKABAT), arı tülüyle kapalı alanda bombus arısıyla tozlamadır (AKABOAT). Bununla birlikte, tozlanma konusunda bir keseleme denemesi daha yürütülmüştür. Keseleme denemesindeki uygulamalar; keseli kontrol–A (KK–A), keseli elle tozlama (KET), keseli suni tozlama (KST), açıkta kesesiz kontrol–B (AKZKB), açıkta tozlanma + elle tozlama (KZAT + ET) ve açıkta tozlanma + suni tozlama (KZAT + ST)'dır. Araştırma kapsamında yürütülen seyreltme–bilezik alma denemesinde omcanın bütün yazlık sürgünlerinde, tomurcuk döneminde; 3 tomurcuk bırakma (3TB) ve 5 tomurcuk bırakma (5TB), küçük meyve döneminde; 3 meyve bırakma (3MB) ve 5 meyve bırakma (5MB) uygulamaları yapılmış, seyreltme uygulamaları yapılan omcaların yarısında bilezik alma uygulanmıştır. Ayrıca, iki farklı dozda NAA ile kimyasal seyreltme uygulaması denenmiştir. Sonuç olarak tozlanma denemesinde; açıkta tozlanmaya ilave tozlama uygulamalarının meyve kalitesine etkileri önemli bulunmuş, en iyi sonuç AKABOAT uygulamasından alınmıştır. Keseleme denemesinde; KZAT + ET ve KZAT + ST uygulamaları ön plana çıkmıştır. Seyreltme–bilezik alma denemesinde; 3MB uygulaması, meyve kalitesi yönünden en iyi uygulama olmuş, ancak verim yönünden yeterli bulunmamıştır. 5MB uygulaması, meyve kalitesi yönünden tatmin edici seviyede bulunmakla birlikte, diğer seyreltme uygulamalarına kıyasla yüksek ve kontrole yakın düzeyde verim oluşturması nedeniyle tavsiye edilmiştir. Anahtar sözcükler: Kivi, Actinidia deliciosa, Hayward, Tozlanma, Seyreltme, Bilezik alma, Meyve verimi, Meyve kalitesi.

Different pollination and fruit thinning techniques were applied to improve fruit quality in kiwifruit (Actinidia deliciosa cv. Hayward) in the province of Yalova. Open pollination was considered as the control, and additional pollination experiments are conducted. Experiments except for control were open pollination + hand pollination (AT + ET), open pollination + artificial pollination (AT + ST), pollination using honeybee area covered by bee–veil (AKABAT), and pollination using bombus bee area covered by bee–veil (AKABOAT). Also, an additional isolation trial was applied for pollination. Applications of isolation are called as follows; control–A (KK–A), hand pollination (KET), artificial pollination (KST), open pollination (AKZKB), open pollination + hand pollination (KZAT + ET), and open pollination + artificial pollination (KZAT + ST). In the thinning and girdling experiments, 3 buds remained (3TB) and 5 buds remained (5TB) treatments were applied during bud stage, 3 fruits remained (3MB) and 5 fruits remained (5MB) treatments were applied during small fruits stage to the all flowering shoots of the vine, with girdling in half of the thinned vines. Moreover, NAA are used for chemical thinning applications. Results indicate that the effects of additional pollination applications on fruit quality were important, and AKABOAT gives the best results. In isolation experiments, more satisfying results had been obtained with KZAT + ET and KZAT + ST with respect to fruit weight. In the thinning and girdling experiments, 3MB application has been beyond others with respect to fruit quality, but having not enough yield. On the other hand, 5MB application is recommended since it is found to be satisfying in fruit quality, with yield higher than other thinning applications and near the level of control experiment. Keywords: Kiwifruit, Actinidia deliciosa, Hayward, Pollination, Thinning, Girdling, Fruit yield, Fruit quality.