Petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki değişimin cari açık üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Sanayi Devrimi'nden günümüze değin insanoğlunun en vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri enerji sayılmaktadır. Hem teknoloji zincirinde temel girdi niteliği taşıması ve hem de giderek artan makineleşme olgusu içerisindeki fonksiyonel önemi enerjiyi ülkelerin zorunlu ihtiyacı kılmaktadır. Ülkelerin büyüme hızlarında artış kaydetmek ise üretim zincirindeki her halkanın yerine dengeli bir şekilde konulmasına bağlıdır. Bu durumda büyümeyi sağlayacak üretim artışını gerçekleştirebilmek için yeterli sermayenin ortaya konulması gerekmektedir. Türkiye'nin ara ve sermaye mallarını ithalat yolu ile karşılayan bir ülke olduğu düşünülürse; ekonomik büyümede yaşanan yükseliş trendi, enerji tüketimi artışını tetiklerken, yüksek enerji ithalatı da beraberinde cari açığı getirmektedir. Bu çalışmada, 1998:Q1-2015:Q4 yılları arasında Türkiye'de enerji kaynaklarından petrol ve doğalgaz fiyatlarının cari açığa olan etkisi incelenmiştir. Değişen petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla cari açık arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmada serilerin durağanlıkları ADF ve Philips-Perron testleri ile ölçülmüştür. Ele alınan değişkenlerde görülen ikiden fazla kırılma üzerine Carrion-i-Silvestre (2009) Çoklu Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testi, Maki (2012) Eşbütünleşme Testi, Hacker ve Hatemi-J (2012) Bootstrap Granger Nedensellik Testi, Hacker ve Hatemi-J (2012) Bootstrap Simetrik Granger Nedensellik Testleri yapılmıştır. Belirtilen yıllarda petrol ve doğalgaz fiyatlarından cari açığa doğru bir nedenselliğin olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Petrol, Doğalgaz, Cari Açık, Maki Eşbütünleşme Testi, Hacker ve Hatemi-J Bootstrap Granger Nedensellik Testi.

Energy is regarded as one of the most essential needs from the Industrial Revolution until today. The importance of energy which is the most important input in the industrial sector, has also gradually increased together with the intensified mechanization from the industrial revolution. To increase countries growth rate is capably and balancedly depended on putting in places every circle of production chain, and also the sufficient capital should be introduced the speed-up that ensures the growth. Considering Turkey in terms of capital goods, it appears to be dependent the foreign and fulfill this requirement by capital import. In summary, ensuring the economic growth brings energy consumption, and high energy import also brings the current account deficit. In this study, the impact of ,energy resources, oil and natural gas prices on the current account deficit in Turkey between 1998:Q1 and 2015:Q4 has been examined. In the study of the relationship between the changing oil and natural gas prices and the current account deficit, stabilities of series were measured by ADF and Philips-Perron tests. On the more than two breaks observed in the variables studied, Carrion-i-Silvestre (2009) Multiple Structural Breaks Unit Root Test, Maki (2012) Cointegration Test, Hacker and Hatemi-J (2012) Bootstrap Granger Causality Test, Hacker and Hatemi-J (2012) Bootstrap Symmetric Granger Causality Tests conducted. It was concluded that in the given years oil and natural gas prices have a current deficit causality. Key Words: Oil, Natural Gas, Current Account Deficit, Maki Cointegration and Hacker and Hatemi-J Bootstrap Granger Causality Test