Sahra-Altı Afrika'daki çatışmaların çözümünde/çözümsüzlüğünde komşu ülkelerin rolü: Somali, Fildişi sahili ve Zimbabve örnekleri

Abstract

Sahra-altı Afrika'nın farklı bölgelerindeki ve farklı yoğunluktaki çatışmaların Somali, Fildişi Sahili ve Zimbabve örnekleri üzerinden ele alındığı bu çalışmada, komşu ülkelerin üçüncü taraflar olarak çatışmaların çözümünde veya çözümsüzlüğündeki rolüne odaklanılmaktadır. Bu bağlamda, komşu ülkelerin çatışma veya çözüm yanlısı dış politika davranışlarının ardındaki temel motivasyonları doğrultusunda iç çatışmaları etkileme potansiyeline sahip oldukları; ancak aynı zamanda etkileri bölgeye yayılan iç çatışmalardan diğer dış aktörlere kıyasla komşu ülkelerin daha fazla olumsuz etkilendikleri ileri sürülmektedir. Çalışmada, iyi komşuluk ilişkilerinin ve çatışmalara çözüm odaklı yaklaşan komşu ülkelerin çatışmaların çözümüne katkı sağlayabileceği; öte yandan, çatışma yanlısı tutum geliştiren ve çözüm girişimlerinde baltalayıcı rol oynayan komşu ülkelerin ise çatışmaların çözümsüzlüğünde ve şiddetin artmasında rol oynayabileceği iddia edilmektedir. Aynı zamanda, Afrika'nın sorunlarına Afrikalı çözümler arayışının ve kendi içlerinde sorun yaşayan ülkelerin sorunlarını diğer bölge ülkeleri ile çözmeleri anlayışının kıtada önem kazanmasıyla birlikte, bölgesel ve alt bölgesel örgütlerin çatışmaların çözümündeki ve barışın sağlanmasındaki rolü de değerlendirilmektedir. Pek çok iç ve dış aktör ve faktörün etkili olduğu Sahra-altı Afrika'daki çatışmalarda komşu ülke kaynaklı sorunların dönüştürülmesinin ise çatışmaların çözümüne ve bölgedeki barış ve işbirliğinin gelişmesine katkı sağlayabileceği, çatışma ve çözüm analizleriyle çalışmada ortaya koyulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sahra-altı Afrika, Çatışma, Çatışma Çözümü, Komşu Ülkeler, Alt-Bölgesel Örgütler.

This study examines the different intensity conflicts in different regions of Sub- Saharan Africa as exemplified by Somalia, Côte d'Ivoire and Zimbabwe cases by focusing on pro-conflict or pro-solution reactions of neighboring countries in the context of their third-party roles. In this framework, it is asserted that while neighboring countries as the "influencers of conflicts" might have the potential to affect the internal conflicts in accordance with their main motivations behind their pro-conflict or pro-solution behaviors; they are also more "influenced from conflicts" comparing with the other external actors due to the regional spill-over effects of these conflicts. Moreover, it is argued that the good neighborhood relations and solution or anti-conflict-oriented neighbors might contribute to the conflict resolution; on the other hand, the neighbors who develop a pro-conflict behavior and impede the conflict resolution initiatives not only might have a role in non-solution of problems but also might even increase the degree of violence in the conflicts. Furthermore, since the countries in Sub-Saharan Africa which have problems within their borders are expected gradually to solve these problems thanks to the other regional states in the context of "African solutions to African problems" motto, the role of regional and sub-regional organizations in conflict resolution and peace-building efforts are assessed in this study. Through the utilization of conflict and conflict resolution analyses, this study also posits that the transformation of neighboring countries' role would serve the resolving of the conflicts and develop peace and cooperation in the region. Key Words: Sub-Saharan Africa, Conflict, Conflict Resolution, Neighboring Countries, Sub-Regional Organizations.