Savunma harcamalarının ekonomik büyümeye etkisi: NATO ülkeleri için dinamik panel veri analizi

Abstract

Savunma harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi ampirik olarak inceleyen bir çok çalışma yapılmıştır. Bu konuda hakkında güçlü bir yargıya varılamamış olsa da savunma harcamalarının ekonomiler üzerinde önemli etkiler meydana getirdiği bir gerçektir. Çalışma beş temel bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; ekonomik büyüme, ekonomik büyümenin temel kaynakları ve ekonomik büyüme teorileri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde; savunma sanayinin yapısı, önemi, savunma sanayi piyasasının ve firmalarının özellikleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde; stratejik savunma yönetimi ve savunma planlaması, savunma harcamalarını belirleyen faktörler ve savunma harcamalarının ekonomi üzerine etkisi kapsamında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde; Dünya'da ve Türkiye'de savunma harcamalarının gelişimi Birinci Dünya Savaşını takip eden yıllardan günümüze kadar olan dönemi kapsayacak şekilde incelenmiş ve bölüm sonunda 1923 yılından günümüze Türkiye'de savunma sanayinin gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Beşinci bölümde; 27 NATO ülkesi için iş gücü, yatırım ve savunma harcamalarının GSYH'yi etkileme durumu incelenmiştir. Çalışmanın analiz kısmında 2005-2016 dönemine ait veriler kullanılmıştır. Durbin-Hausman Panel Eşbütünleşme Testi ile modeldeki değişkenlerin arasındaki uzun dönemli ilişki araştırılmış ve AMG tahmincisi ile eşbütünleşme ilişkisine ait katsayılar tahmin edilmiştir. Analiz sonucunda ulaşılan sonuçlar göstermektedir ki paneli oluşturan 27 NATO ülkesinde GSYH ile iş gücü, yatırım ve savunma harcamaları arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Eşbütünleşme katsayıları incelendiğine; yatırım ve savunma harcamaları GSYH'yi pozitif yönde etkilemektedir. Savunma harcamalarının artması GSYH'de yatırıma oranla daha yüksek seviyede artışlara neden olmaktadır. Modelde işgücüne ait katsayı, istatistiksel olarak anlamlı tahmin edilememiştir. Anahtar Kelimeler: Savunma Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Dinamik Panel Veri Analizi.

A number of empirical studies have examined the relationship between defense spending and economic growth. Although there has been no strong judgment on this issue, it is a fact that defense spending brings important effects on economies. The study is made up of five basic parts. In the first chapter; the theoretical knowledge about economic growth, basic sources of economic growth and theories of economic growth are given. In the second chapter; the structure and the importance of the defense industry, the characteristics of the defense industry market and firms have been examined. In the third chapter; strategic defense management and defense planning, factors determining defense spending, and the impact of defense spending on the economy are given. In the fourth chapter; development of defense spending in the world and Turkey is examined from First World War to the period up to the present time and at the end of the episode information about the development of today's defense industry starting from 1923 in Turkey is given. In the fifth chapter; the effects of labor, investment and defense spending on GDP for 27 NATO countries were examined. In the analysis, data from 2005-2016 period were used and the long-run relationship between variables was investigated by the Durbin-Hausman Panel Cointegration Test and the coefficients of the cointegration relation were estimated with the aid of the AMG estimator. The findings show that in the 27 NATO countries that make up the Panel, the relationship between GDP and labor force, investment and defense spending is related to long-term cointegration. Given the cointegration coefficients, investment and defense spending affects the GDP in a positive way and increases in defense spending are associated with higher increases in GDP than in investment. On the other hand, the coefficient for the workforce was not statistically significant. Keywords: Defense Expenditures, Economic Growth, Dynamic Panel Data Analysis.