Sebze Tipi Sakız Fasulyesinde Tuza Toleranslı Genotiplerin Araştırılması

Abstract

Bu çalışma, 24 adet sebze tipi sakız fasulyesi (Cyamopsis tetragonoloba [L.] Taub.) genotipinin çimlenme döneminde altı tuz konsantrasyonunda (kontrol, 6, 8, 10, 12 ve 15 dS m-1) tuzluluğa toleranslarını fide kuru ağırlıklarına göre belirlemek ve toleranslı genotipleri seçmek amacıyla yürütülmüştür. Sakız fasulyesinin kuru fide ağırlığı tuz uygulamalarından önemli derecede etkilenmiştir. Tuz uygulaması, genotip, tuz uygulaması x genotip interaksiyonu istatistiksel olarak önemli olmuştur (P<0.01). Farklı tuz konsantrasyonlarına göre genotipleri değerlendirmek amacıyla regresyon analizi ve GGE biplot analizi (tuz uygulamaları = çevre) yapılmıştır. GGE biplot analizi toplam varyasyonun %97’sini açıklamıştır. Her genotipe ait oluşturulan regresyon grafikleri ile GGE biplot grafiklerinde genotiplerin konumları birbiriyle uyumlu olmuştur. Kontrol uygulamasında yüksek ağırlığa sahip olan ve tuz uygulamalarına göre ağırlığı daha az değişen G19, G11 ve G4 genotipleri pozitif PC1 ve PC2 değerleri ile tuzluluğa en dayanıklı genotipler olarak belirlenmiştir. Kontrol uygulamasında yüksek kuru ağırlığa sahip olan ancak, tuz uygulamalarıyla ağırlık azalma oranı en fazla olan G12 ve G20 genotiplerine ait PC2 değerleride düşük gerçekleşmiştir. Kontrol uygulamasında düşük ağırlığa sahip olan ve tuz uygulamalarından yüksek oranda olumsuz olarak etkilenen G21 ve G22 genotipleri tuzluluğa en hassas genotipler olarak belirlenmiştir. GGE biplot yönteminde genotip seleksiyonu için kullanılan ortalama eksene göre tuzluluk eşik değeri 10 dS m-1 olarak belirlenmiştir. Tuzluluğa dayanıklı genotipleri belirlemek amacıyla yürütülecek araştırmalarda, regresyon analizi ile GGE biplot analizinin birlikte kullanılması araştırıcıların daha başarılı seleksiyon yapmasını sağlayacaktır.

This study was conducted to determine salinity tolerances at six salt concentrations (control, 6, 8, 10, 12, and 15 dS m(-1)) in the germination period of 24 vegetable type cluster bean (Cyamopsis tetragonoloba [L.] Taub.) genotypes and to select tolerant genotypes. The dry seedling weight of the gum beans was significantly affected by salt applications. Salt application, genotype, salt application x genotype interaction was significant (P<0.01). Regression analysis and GGE biplot analysis (salt application = environment) were performed to select genotypes for different salt concentrations. GGE biplot analysis explained 97% of the total variation. Regression graphs created for each genotype and the positions of genotypes in GGE biplot were compatible with each other. G19, G11, and G4 genotypes, which have a high weight in the control application and whose weight varies less with the salt applications, have been identified as the most saline resistant genotypes with positive PC1 and PC2 values. PC2 values of G12 and G20 genotypes, which have high dry weight in control application but have the highest weight reduction rate with salt applications, were also low. G21 and G22 genotypes, which have a small weight in the control application and are profoundly affected by salt applications, have been identified as the most susceptible to salinity. In the GGE biplot method, the salinity threshold value was determined as 10 dS m(-1) according to the average axis used for genotype selection. Using regression analysis and GGE biplot analysis together with researches to determine salinity resistant genotypes will enable researchers to make more successful selections.