Coğrafya ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel veri analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı coğrafya ile ekonomik büyümenin ilişkisi olup olmadığının araştırılmasıdır. Ekonomik büyüme, ülkede üretilen mal ve hizmetlerin kapasitesinde yıldan yıla meydana gelen artışları ifade etmektedir. Ekonomik büyüme, yaşam standardının yükselmesini, milli gelirin yeniden dağılımını sağlamaktadır. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler tarafından istikrarlı ekonomik büyüme arzu edilmektedir. Coğrafya, ülkenin sahip olduğu fiziki konumun sağladığı avantaj ve dezavantajları kapsadığı için ekonomik büyümenin temel belirleyicilerinden biri olarak görülmektedir. Bundan dolayı coğrafya ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması, sahip olunan avantajların nasıl değerlendirileceği veya dezavantajların etkisinin nasıl giderileceği noktasında uygulanabilecek iktisat politikalarına fikir verebilir. Çalışmada coğrafyanın büyüme üzerindeki etkisi, Dünya Bankası gelir sınıflandırmasına göre orta gelir düzeyine sahip 79 ülkenin 2001-2012 yılları arasındaki verileri kullanılarak coğrafi faktörlerin açıklayıcı değişken olarak ele alındığı panel regresyon modeli aracılığıyla araştırılmıştır. Coğrafya ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesinde, temel analiz GSYH üzerinden gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerde coğrafi faktörlerin ekonomik büyüme üzerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Buna göre ticaret merkezlerine coğrafi uzaklık ve denize kıyısı olmama ekonomik büyüme üzerinde negatif yönlü etki yapmaktadır. Kentsel nüfus yoğunluğu ise ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkiye sahiptir. Benzer biçimde arazi alanı, nüfus miktarı ve petrol ihraç eden ülke olma, ılıman iklim kuşağında bulunma ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilemektedir. Dolayısıyla neoklasik büyüme modelleri tarafından genellikle ihmal edilen coğrafi faktörlerin, modellerin içine dahil edilmesi ekonomik büyüme çalışmaları açısından faydalı olacaktır. İktisadi faaliyetler ve bunların gelişimleri incelenirken coğrafi yapıyı da göz önünde bulundurmak iktisat teorisi açısından daha geniş bir perspektifte olayların incelenmesine imkan sağlayacak gibi görünmektedir.

The aim of this study is to reveal if there is a relationship between geography and economic growth. Economic growth represents the annual increases in capacity of goods and services produced in a country. Economic growth ensures the improvement in life standards, and re-distribution of the national income. Both of the developed and developing countries aim steady growth. Since geography covers the advantages and disadvantages of the physical location of a country, it is seen as one of the main determinants of economic growth. For this reason, revealing the relationships between geography and economic growth may give the economic policies ideas about how to benefit from advantages and how to eliminate the effects of disadvantages. In this study, the effect of geography on growth was investigated through panel regression model, where the geographic factors were used as explanatory variable by utilizing the data of 79 countries, which have medium level of income, between years 2001 and 2012. In examining relationship between geography and economic growth, the main analysis was performed by using GDP. In performed analyses, it was concluded that geographical factors have effects on economic growth. Accordingly, the distance to trade centers and having no coastal line have negative effect on economic growth. Urban population density has positive effect on economic growth. Similarly, area of land, population level, being oil exporter, and being in mild temperate zone positively affect the economic growth. Hence, for economic growth studies, it would be useful to include the geographical factors, which have generally been neglected by neoclassical growth models, into the models. While examining the economic activities and their developments, taking the geographical structure into consideration seems to allow the wider perspective of examination from the aspect of economic theory.