1980 sonrası Türkiye'de uygulanan politikaların işsizlik üzerine etkileri ve işsizliğin belirleyicileri üzerine ampirik analiz

Abstract

Uluslararası makroekonomik sıkıntıların ve makroekonomi politika hedeflerinin başında işsizlik gelmektedir. Özellikle 1980 sonrası küreselleşmenin hız kazanmasıyla birlikte işsizlik ülkeler arasında ithal edilebilir boyut kazanmıştır. Bu sebeple uluslararası düzenlemelerde ve politikalarda işsizlik faktörü her zaman için önemle vurgulanmıştır. Türkiye ekonomisi hakkında 1980 yılında alınan kararlar ile ekonomi ithal ikameci sanayileşme stratejisinin terk edilmesi ve ihracata dayalı sanayileşme stratejisinin tercih edilmesiyle birlikte, tarım istihdamının iş gücü piyasasında hakim olmasıyla birlikte, işsizlik dış şoklara karşı daha kırılgan hale gelmiştir. Bu çalışmanın amacı 1980 sonrası dönemde Türkiye ekonomisinde uygulanan işsizlik politikalarının incelenmesi, işsizliğin yapısında meydana gelen değişikliklerin tespit edilmesi ve işsizliğin belirleyicilerinin analiz edilmesidir. Bu kapsamda 1980 Sonrası Türkiye'de Uygulanan Politikaların İşsizlik Üzerine Etkileri ve İşsizliğin Belirleyicileri Üzerine Ampirik Analiz başlıklı doktora tezimin ilk bölümünde işsizliğe teorik yaklaşımlar incelenmiş, işsizliğin kavramları, işsizlik teorileri ve işsizlik konusunda iktisat ekollerinin yaklaşımları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise 1980 sonrası dönemde ekonomide uygulanan işsizlik politikaları analiz edilmiştir. Bu kapsamda ise ilk önce yaşanan ekonomik krizler ve sonrasında uygulanan işsizliği azaltma politikaları incelenmiş, ardından beş yıllık kalkınma planları kapsamında işsizlik konusunda değinilen noktalara yer verilmiştir. Sonra Avrupa Birliği ve Türkiye'de uygulanan işsizliği azaltma politikaları irdelenmiş ve Türkiye'de yürütülen işsizliği azaltma politikalarında İŞKUR'un yeri ve öneminden bahsedilmiş ve son olarak da Türkiye işgücü piyasası çeşitli yönleriyle grafiksel olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise 2000Q1-2015Q3 dönemi için makroekonomik değişkenlere ait verilerin toparlanması ile çeşitli testler yardımıyla işsizliğin belirleyicileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucuna göre işsizlikle faiz oranı ve enflasyon oranı arsında çift yönlü nedensellik bulunmuştur. Kredi hacmi, ithalat ve ihracat oranları işsizliğin Granger nedeni, işsizliğin ise Gayri Safi Yurt İçi Hasılan Granger nedeni olduğu bulunmuştur. Ayrıca varyans ayrıştırması sonucuna göre işsizlikteki değişmeleri açıklama gücü en fazla olan iki değişken reel döviz kuru ve para arzı olduğu tespit edilmiştir. Bulunan bu sonuçlarla birlikte, işsizliğin diğer makroekonomik değişkenlerdeki şoklara verdiği tepki ise sonuç bölümünde yorumlanmıştır.Yapılan ekonometrik analiz göstermektedir ki, 2008 krizi sonrası işsizlik oranını azaltma için çıkarılan ve maliye politikası kapsamında değerlendirilen politikaların, para politikalarıyla da desteklenmesi gerekmektedir.

One of the main challenge that macro-economic policies and macro-economic pressures are targeting is unemployment. As the globalisation accelerated in the aftermath of 1980s, unemployment becomes a widespread issue among countries and began to be imported between the countries. Hence, the importance of unemloyment has taken careful consideration in international politics and regulations. By taking economic liberalisation decision about Turkey's economy in 1980, import substituting industrialization policies were abondaned and instead export led economic growth policies were replaced. These policies made unemployment vulnarable against external shocks. Because, employment level were large in agricultural industry. The aim of this study is to analyse the period of changes of unemployment policies of Turkey, the detection of changes in the structure of unemployment and to analyze the determinants of unemployment in the post 1980s. Thus, this is related with the subject that is written in my dissertation which was titled "An Empirical Analysis of the Practised Policies on Unemployment and the Determinants of Unemployment in Turkey in the Post 1980s". In the dissertation, the first part examines the terms related to theoratical approaches to unemployment and economic ideas. In the second part, the practices that are applied to tackle unemployment in the post 1980 is investigated. Within this scope, first, the economic crises were analysed and then the policies that implemented to reduce unemployment was explored to see the effect of Five-year Development Planning strategies on unemployment. The later part devoted to review the policies implemented by both the European Union and Turkey to reduce unemployment level and to see the importance of ISKUR, which is public employment service company of Turkey, how it tackles the issue of unemployment. And, further in this part, we showed some analytical grahps relating toTurkish workforce. In the final part of the study, macro-economic variables between 2000Q1-2015Q3 were collected to test the determinant of unemployment. According to the results of the analysis between the unemployment rate and the inflation rate was found two-way causality. Credit volume, import and export rates were found as Granger cause of unemployment. Unemployment was found as Granger cause of Gross Domestic Product. In addition, according to the results of variance decomposition it was determined that the real exchange rate and money supply are the most explanatory power of changes in unemployment. With these results found unemployment in response to shocks in other macroeconomic variables has reviewed the results section.Applied Econometric analysis shows that enacted policies discussed under the fiscal policy to reduce the unemployment rate after the 2008 crisis it must be supported in monetary policy.