Es-Süyûtî'nin Hem'u'l-Hevâmi' Şerhu Cem'i'l-Cevâmi' adlı eserinin incelenmesi

Abstract

es-Süyûtî (911/1505) nahivle ilgili yeni bir yöntem kullanmayı denemiştir. Nahiv hakkında Cem'u'l-cevâmi' isimli bir muhtasar kaleme aldıktan sonra bunu Hem'u'l-hevâmi' adında bir eserle şerh etmiştir. Her ikisi de tasnîfleri ve müellifine kadarki hilâfiyyâtın tamamını içermesi bakımından muhtevasının benzersizliği iddiasıyla yazılmıştır. Bu araştırmanın temel amacı es-Süyûtî tarafından Hem'u'l-hevâmi''in benzersizliği iddia edilen içerik ve metodunun incelenmesidir. Bu amaç, es-Süyûtî'inin diğer usûl kitaplarıyla karşılaştırılarak metodolojisi ve şerhin metin analizi yapılarak gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte, yazarın metodolojisi bağlamında, bir yandan öğretim unsurlarının tespit edilmesi bir yandan da metnin birey üzerindeki tesirinin ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Bu araştırma giriş, iki ana bölüm, ve sonuçtan ibarettir. Giriş, çalışmanın konusu, amacı, önemi ve metodu hakkında özet bir bilgi vermektedir. İki ana bölümden meydana gelen bu araştırma üç aşamada planlanmıştır. İlki es-Süyûtî'nin hayatını, eserlerini, özelde Hem'u'l-hevâmi''i ve onun konumunu analiz eden biyografik ve tarihî aşamadır. İkincisi eser hakkında usûle yönelik aşamadır. Sonuncusu da metin analizi şeklindedir. Çalışma süresince elde edilen bulgular ve ulaşılan düşünceler sonuç kısmında verilmiştir.

Al-Suyûtî (d. 911/1505) tried to use a new method about "nahw". After his compendium, "mukhtasar" about nahw named Jam' al-jawâmi', he wrote a commentary, "sharh" on Jem' entitled Ham' al-hawâmi'. Both were written with a claim to uniqueness of their designs and contents as they contain all "khilâfiyyât" up to his time. The subject matter of that thesis and the main purpose of this research is to analyze contents and method exercised in Ham' al-hawâmi'. This aim will be substantiated by analyzing of the text and al-Suyûtî's method, and by comparing other books which were written by author in methodology. Herewith, detection of both of educational matters and effects of the text on a person is aimed, in the context of the author's method. The dissertation consists of an introduction, two main parts, and a conclusion and resoults. The introduction gives brief information about the subject of the study, its purpose, importance and method which are used in the thesis. This research which has two main chapters, is planned in three stages: First one is biographical and historical stage which analysis al-Suyûtî's life, his works such as Ham' al-hawâmi' and it's scope. The second one is the methodological stage about Ham'; and the last one is the text analysis. Opinions obtained during the study are mentioned in the conclusion.