Örgütsel ekonomik büyüme, beşeri sermaye ve ihracat arasındaki ilişki: Türkiye örneği

Abstract

İçsel büyüme modellerinde fiziki sermayenin yanında beşeri sermaye ile ihracat da ekonomik büyümenin kaynağı olarak görülmektedir. Yapılan bir çok çalışmada beşeri sermayenin uzun dönemde büyüme oranlarını arttırdığı ifade edilmektedir. Bu çalışmada ise Türkiye’de 1980- 2013 dönemi için ekonomik büyüme, beşeri sermaye ve ihracat arasındaki ilişki zaman serisi analizi ile incelenmiştir. Yapılan analizde değişkenler arasındaki ilişki Engle-Granger eştümleşme ve Granger nedensellik yöntemleriyle araştırılmıştır. Ulaşılan sonuçta ekonomik büyüme ve beşeri sermaye arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Ayrıca ihracat ile beşeri sermaye arasında da çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuş olup, ihracat ile ekonomik büyüme arasında ise doğrudan bir nedensellik bulunamamıştır. Bu bağlamda çalışmada elde edilen ampirik sonuçlara göre beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki önemini ortaya koyan içsel büyüme teorisini destekler sonuçlar elde edilmiştir.

In addition to physical capital, human capital and export are also seen as a source of economic growth in the endogenous growth models. In various studies, it is mentioned that human capital increases growth rates in long-term. In this paper, the relationship among economic growth, human capital and export was analyzed using the time series analysis for the period 1980-2013 in Turkey. In the study the relationship among these variables was investigated by using Engle-Granger cointegration and Granger causality methodology. As a result of the study bidirectional causality was found between economic growth and human capital and between export and human capital as well. But no direct causality effect has been found between export and economic growth. In this context, results support the endogenous growth theory which is demonstrates the importance of human capital on economic growth.