Muhammediye ve Envâru’l-Âşikîn’de yansıtılan Allah tasavvuru üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışmada “Muhammediye” ve “Envâru’l-Âşikîn” adlı eserlerde ortaya konulan Allah tasavvuru ve bunun Müslüman Türk halkının dinî anlayışlarına etkileri konusu ele alınmıştır. Zira her iki eser yaklaşık beş buçuk asır boyunca Müslüman Türk halkı tarafından ilgiyle okunmuş, bir başucu kitabı olarak görülmüş ve Allah tasavvurlarının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Zayıf ve mevzû hadislere dayandırılarak oluşturulmuş yanlış Tanrı tasavvurunun Müslümanların algı dünyasına olumsuz mesajlar verdiği ve İslâm’ın özüne aykırı anlayışlara neden olduğu görülmektedir. Bu tür yaklaşımlar geçmişte olduğu gibi günümüzde de Müslümanların Allah’ı hak ettiği şekilde tanımalarına engel teşkil etmektedir. Dolayısıyla, doğru bir Allah düşüncesinin ikâme edilebilmesi için Kur’ân ve Sünnet bütünlüğü içerisinde meselelere yaklaşılması ve mevcut problemin derinlemesine analiz edilerek söz konusu tasavvurun gerçek değerinin ortaya konulması gerekmektedir.

In this study, the perceptions of God in “Muhammediye” and “Envâru'l-Âşikîn” were studied along with their influence on the Islamic understandings of Muslim Turks. Since, these works have played important roles in the formation of God perception, they were seen as a bedside book, and read with interest by Muslim Turkish people for about five and a half century. It was finally found out that the inaccurate erception of God depending on both weak and fabricated hadiths had conveyed rong messages into the understandings of Muslims and led a contradiction with the spirit of Islam. Preventing the true understanding, this misconception of God is still remaining in the perceptions of Muslim Turks. What is needed to eliminate this misunderstanding in the minds of people, a holistic approach towards the Qur’an and Sunnah should be provided.