Lisansüstü Tezlere Ait Özel Metinlerinin Yazım Tekniği Bakımından Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de eğitim (eğitim bilimleri ve alan eğitimi) alanında yapılan lisansüstü tezlerin özet metinlerinin yazım tekniği bakımından değerlendirilmesidir. YÖK Ulusal Tez Merkezinde yapılan taramalarda eğitim ile ilgili ana bilim dallarına ait, tam metin olarak ulaşılabilen 1821’i yüksek lisans; 341’i doktora tezi olmak üzere toplam 2162 tez çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Oranlı eleman örnekleme yöntemiyle tezlerin % 10’u değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen ve “Tez Özetlerini Değerlendirme Ölçeği” (TÖDÖ) ve “Tez Özetlerinde Karşılaşılan Sorunları Belirleme Envanteri” (TÖSBE) kullanılmıştır. Bu ölçme araçlarının geliştirilmesinde alanyazın taraması, taslak ölçeklerin oluşturulması, uzman görüşü, kodlayıcılar arası uyumun belirlenmesi aşamaları uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi ve istatistiksel teknikler kullanılmıştır. Çalışmada ulaşılan temel sonuçlar şunlardır: Metin birimlerinden “Amaç” ve “Bulgular-Sonuç”ta göreceli bir başarı söz konusu olmakla birlikte “Yöntem” biriminde başarı düşüktür. Metin birimlerindeki başarı düzeyinde ve sorunların dağılımında yüksek lisans ve doktora tezleri arasında kayda değer bir fark bulunmamaktadır. Tez özetlerinde, metin birimlerinin çoğu zaman eksik verilmesinin yanında işlevsel olmayan (gereksiz) birimlere de sıkça yer verildiği görülmektedir. Alanlara göre yapılan değerlendirmede en başarısız alanın sosyal bilimler, en başarılı alanın ise eğitim bilimleri olduğu görülmektedir.

The purpose of this study is to evaluate abstract texts in terms of writing technique in postgraduate theses written in the subject area of education (educational sciences and field training). The population of the study is 1821 master theses and 342 doctoral theses (reached as full-text) in the departments related with education (in total 2162 theses) which were scanned in the National Thesis Center of Higher Education Council. 10% of the theses were evaluated with the method of stratified sampling. In the study, “Evaluation Scale of Theses’ Abstracts” (ESCTA) and “Inventory of Determining Problems Encountered in Abstracts” (IDPEA) were used as data collecting tools. Literature review, forming the draft scales, expert opinion, inter-rater relability and were applied in the development of these assessment instruments. Content analysis and statistical techniques were used in data analysis. These are the basic results obtained in the study: A relative success is seen in the text units “Aims” and “Findings-Result” but, the success in the text unit “Method” is low. There is no significant difference in master and doctoral theses in terms of success level in text units and in the variance of problems. Most of the texts units are incomplete and non-functional units are usually seen in the abstracts of theses. In field-based evaluations, it is seen that social sciences is the most unsuccessful field while educational sciences is the most successful one.