Akbulak, Özlem2025-01-272025-01-2720141308-2140https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/282147https://hdl.handle.net/20.500.12428/17468Hükümdarlara ve diğer yöneticilere başta yönetim olmak üzere çeşitli konularda kılavuzluk eden siyasetnameler çok eski bir geleneğe sahiptirler. Bu eserler, yazıldıkları dönemin siyasi, sosyal ve kültürel yapısını yansıttıkları kadar dil açısından da önem taşımaktadırlar. Ahlaki eserlerin en önemli dallarından biri sayılan siyasetnamelerde genel olarak ahlak, erdem, adalet, yönetim gibi konular üzerinde durulmaktadır. Bu konular ele alınırken çeşitli tarihî olaylardan örnekler verilmekte; çok sayıda ayet, hadis, atasözü ve deyim kullanılarak konular pekiştirilmeye çalışılmaktadır. Dolayısıyla bu eserler söz varlığı açısından oldukça zengin malzemeler içermektedirler. Bu çalışmada 16. yüzyılda Akhisarlı Nasûh Nevâlî (öl.1003 / 1595) tarafından Arapçadan Türkçeye aktarılan bir siyasetname olan Ferruhnâme adlı eser söz varlığı açısından ele alınmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle Ferruhnâme ve Nasûh Nevâlî ile ilgili bilgiler verilmiş eserin konusu ve nüshaları üzerinde durulmuştur. Eseri oluşturan madde başı sözcüklerin kökenleri belirlenerek bunların metindeki oranları ortaya konmuştur. Ardından eserdeki atasözü, deyim, ikileme ve arkaik yapılar tespit edilmiş; atasözü ve deyimler varsa günümüz Türkçesindeki kullanımlarıyla karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre eserde yaklaşık 8327 madde başı sözcüğün bulunduğu, bunların % 66'sının Arapça; % 21'inin Farsça; % 8'inin Türkçe; %0 0,5'inin Yunanca kökenli olduğu saptanmıştır. Eserdeki sözcüklerin % 5'lik kısmında ise Arapça, Farsça ve Türkçe yapılarından ikisinin veya üçünün birlikte kullanıldığı görülmüştür. Özellikle deyim kullanımı bakımından oldukça zengin olduğu görülen eserde iki yüzün üzerinde deyim, on atasözü saptanmıştır. Bu deyim ve atasözlerinin bir kısmı bugün de kullanılmaktayken bir kısmının ise kullanımdan düştüğü görülmüştürtrinfo:eu-repo/semantics/openAccessEdebiyatArticle932342282147