Öztürk, Ali OsmanBayrakdar, Füsun2025-01-262025-01-262008https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-Z0vbSUgrhM9fXoGkRe6Q-9_jVZlqCAG99owFYqUZBBreMKHqfR51GWyOZSS68qLhttps://hdl.handle.net/20.500.12428/10523Sosyal Bilimler Enstitüsü, Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı, Alman Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim DalıBu araştırmada, Yüksel Pazarkaya esas alınarak kültür aktarımı bağlamında çeviri stratejileri incelenmiştir. Bunun için önce çeviri hakkında teorik bilgilendirmelerde bulunulmuştur. Ardından çevirinin Yüksel Pazarkaya ile ilişkisi ortaya konulmuş ve Yüksel Pazarkaya'nın Almancadan Türkçeye ve Türkçeden Almancaya yaptığı çevirilerden örnekler incelenerek çeviri stratejileri açısından en farklı sonuçları veren örnekler çalışmaya alınmıştır. Çeviri stratejilerinin incelenebilmesi için Yüksel Pazarkaya'nın hem Almancadan Türkçeye hem de Türkçeden Almancaya yaptığı çeviri örneklerinden yararlanılmıştır. Örnek incelemelerde hem kaynak metin hem de erek metin kullanılmıştır.Örnek parçalar incelenirken önce biçimsel inceleme yapılmış sonrada çeviri işlemi ve strateji taramasına geçilmiştir.Çalışmanın inceleme kısmı Türkçeden Almancaya ve Almancadan Türkçeye yapılmış çeviriler olmak üzere iki ana başlık altında toplanmıştır.Değerlendirme kısmı da Türkçeden Almancaya yapılmış çevirilerin ve Almancadan Türkçeye yapılmış çevirilerin değerlendirilmesi olmak üzere iki ana başlık altında yapılmıştır. Kültür Aktarımında kullanılan stratejiler değerlendirilmiştir. Bütün çeviri biçimlerini kapsayan genel bir değerlendirmeye de yer verilmiştir.Değerlendirmede, kullanılan işlem, strateji ve yönteme göre sonuçlar, biçime yönelik sonuçlar, uyaklara yönelik sonuçlar, dize çevirisine yönelik sonuçlar, başlık çevirisine yönelik sonuçlar, deyim ve atasözü çevirisine yönelik sonuçlar, özel isim çevirisine yönelik sonuçlar ve kültür aktarımında kullanılan stratejilere göre sonuçlar çıkarılmıştır.Türkçeden Almancaya yapılan çeviriler için şunlar söylenebilir: İncelenen tüm çevirilerin erek odaklı yapıldığı gözlemlenmiştir. Bu arada Pazarkaya, kaynak metni göz önünde bulundurmuştur. Çevirilerde ender olarak gerekli olan hallerde sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisi kullanılmış fakat çevirilerin genelinde bağımlı çeviri stratejisinin kullanıldığı açıktır. Yüksel Pazarkaya, kaynak metin yazarının dilsel özelliklerini olabildiğince muhafaza ederek çevirisini yapmaya özen göstermiştir.En çok kullanılan çeviri işlemlerinin sırasıyla; Doğrudan Aktarım, Uyarlama, Daha Açık Hale Getirme olduğu görülmektedir. Ödünleme, Yanlış Yorumlama, Yöntemsel Hata gibi işlemlerin (çeviri hatası) ise hiç kullanılmadığı görülmektedir.Almancadan Türkçeye yapılan çeviriler içinse şunları söylemek mümkündür: İncelenen tüm çevirilerin erek odaklı yapıldığı gözlemlenmiştir. Fakat her çeviride kaynak metne bağlı kalınmıştır. Çevirilerde gerekli durumlarda sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisi kullanılmıştır fakat çevirilerin genelinde bağımlı çeviri stratejisinin kullanıldığı açıktır. Yüksel Pazarkaya, kaynak metin yazarının dilsel özelliklerini olabildiğince muhafaza ederek çevirisini yapmaya özen göstermiştir.En çok kullanılan çeviri işlemlerinin sırasıyla; Doğrudan Aktarım, Örtükleme, Daha Açık Hale Getirme olduğu görülmektedir. Eksik Çeviri, Yersiz Açımlama, Yöntemsel Hata gibi işlemlerin (çeviri hatası) ise hiç kullanılmadığı görülmektedir.Kültürel öğelerin aktarımının, Açımlama, Doğrudan Aktarım ve Ödünçleme işlemleri ile gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu bağlamda en çok kullanılan işlem ise Doğrudan Aktarma işlemidir.Sonuç olarak, Yüksel Pazarkaya'nın, kaynak metinlerde yer alan kültürel öğeleri erek metine aktardığı gözlemlenmiştir. Kültürel öğeler en çok doğrudan aktarma işlemi aracılığı ile erek metne taşınmıştır. Doğrudan aktarma işlemi ve bunun yanı sıra çeviri eylemi sırasında kullandığı tüm işlem, yöntem ve stratejiler inceleme ve değerlendirme aşamasında ortaya çıkmıştır.In dieser Arbeit wurden Yüksel Pazarkayas Übersetzungsstrategien bei der Kulturübertragung untersucht. So habe ich als erstes übersetzungstheoretische Kenntnisse vermittelt. Dann versuchte ich die Beziehung bzw. Einstellung von Yüksel Pazarkaya zur Übersetzertätigkeit zu beschreiben und seine Übersetzungen zu analysieren, wobei nur die Übersetzungen aufgenommen wurden, welche hinsichtlich der Übersetzungsstrategien aufschlussreiche Beispiele darstellen. Damit die Übersetzungsstrategien von beiden Seiten genügend untersucht werden können, wurden Pazarkayas Hinüber- und Herübersetzungen als Material ausgewertet, wobei sowohl Ausgangs- als auch Zieltexte in Betracht gezogen werden mussten.Bei der Untersuchung wurde als erstens formale Untersuchung und dann die Überprüfung der Übersetzungsverfahren und -strategien bei Pazarkaya durchgeführt.Der Hauptteil der Arbeit wurde in zwei gegliedert: 1) Die Untersuchung von den Hinübersetzungen. 2) Die Untersuchung von den Herübersetzungen.Die Ergebnisse aus der Hinübersetzungs- und die aus der Herübersetzungsuntersuchung wurden ebenfalls in zwei Gruppen gesichtet und alle verwendeten Übersetzungsstrategien nicht nur tabellarisch, sondern auch kommentiert vorgestellt.Aus der Analyse haben sich folgende allgemeine Schlüsse ergeben: Resultate über das Verfahren, die Strategien und die Methoden einerseits und Resultate über die Formen, die Reime, die Übersetzung von Versen, Titeln, Redewendungen, Sprichwörtern, Eigennamen andererseits und über die Strategien, die bei der Kulturübertragung verwendet wurden.Im Hinblick auf die Hinüberübersetzung kann man folgendes sagen: Alle Übersetzungen, die untersucht worden sind, sind zieltextorientiert. Dabei hat Pazarkaya den Ausgangstext berücksichtigt. Die ?Wort für Wort?-Übersetzungsstrategie wird nur angewendet, wenn es nötig erscheint. Im allgemeinen wird die ?Wörtliche" Übersetzungstrategie verwendet. Yüksel Pazarkaya hat offensichtlich versucht, sich nach den sprachlichen Eigenarten des Verfassers zu orientieren.Die Übersetzungsverfahren, die am meisten angewendet wurden, sind je nach der Gebrauchsfrequenz wie folgt: Übernahme, Adaptation, Explizierung. Kompensation und Übersetzungsfehler wie Sinnverkehrung und Methodenschwäche wurden nicht festgestellt.Im Hinblick auf die Herübersetzung kann man folgendes sagen: Alle Übersetzungen sind zieltextorientiert. Pazarkaya hat bei jeder Übersetzung den Ausgangstext berücksichtigt. Nur nötigenfalls wird die ?Wort für Wort"-Übersetzungsstrategie verwendet. Im allgemeinen wird die ?Wörtliche" Übersetzungstrategie angewendet. Yüksel Pazarkaya hat versucht, die sprachlichen Eigenarten des Verfassers nicht aus dem Auge zu verlieren.Die angewandten Übersetzungsverfahren sind je nach der Gebrauchsfrequenz wie folgt: Übernahme, Verknappung, Explizierung. Übersetzungsfehler wie Unterdifferenzierung bei der Übersetzung, unbegründete Paraphrase, Methodenschwäche wurden bei der Untersuchung nicht festgestellt.Hinsichtlich der Kulturübertragung wurden kulturelle Elemente mit Periphrase, Übernahme und Entlehnung hin- und herübertragen. In diesem Kontext wurde am meisten die Strategie der Übernahme verwendet.Zum Schluss stellt sich heraus, dass es Yüksel Pazarkaya gelungen ist, die kulturellen Elemente der Ausgangstexte in die Zielsprache zu übertragen. Die kulturellen Elemente wurden am meisten mit der Strategie der Übernahme übersetzt.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAlman Dili ve EdebiyatıGerman Linguistics and LiteratureMütercim-TercümanlıkMaster Thesis1284226185