Diker, OğuzMeydan, Yıldıray2025-05-292025-05-292025https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=htlyhJG97gjBTPjAeWRhPiyWN_K259CE58VVLThvDDJWvzIGsbmpEK2bxM1o4vTJhttps://hdl.handle.net/20.500.12428/29754Bu tez, Türkiye'nin sualtı kültürel mirasının korunmasına yönelik mevcut politikaları ve uygulamaları incelemekte ve bu alandaki stratejik gelişmeleri ele almaktadır. Özellikle Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB) modeli üzerinden bir değerlendirme yapılarak, bu modelin Türkiye'nin sualtı kültürel mirası koruma çabalarına nasıl katkı sağladığı ortaya konmuştur. Çalışma, sualtı kültürel mirasının yalnızca arkeolojik ve tarihî değerlerinin korunmasının değil, aynı zamanda çevresel, turistik ve bilimsel açıdan da değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Gelibolu Yarımadası'ndaki sualtı kültürel miras alanları, bölgedeki tarihî batıklar ve diğer sualtı yapılarının korunmasını sağlarken aynı zamanda bölge turizmine mütevazı katkılar sunmaktadır. Dalış turizmi, sualtı mirasının keşfi için cazip bir alan hâline gelmiş ve bu sayede bölge ekonomisi de canlanmıştır. Bunun yanı sıra, bu çalışmaların bilimsel araştırmalar açısından da büyük bir potansiyel taşıdığı söylenebilir. Uluslararası iş birlikleri sayesinde sualtı arkeolojisi alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiş, bilimsel bilgi alışverişi desteklenmiştir. Tez, UNESCO'nun 2001 yılında kabul ettiği Sualtı Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme'nin Türkiye açısından ne derece etkili bir hukuki çerçeve sunduğunu tartışmakta, ancak yasa dışı kazılar ve iklim değişikliği gibi küresel tehditlerin bu alandaki koruma çabalarını zorlaştırdığını belirtmektedir. Çalışma, teknolojik yeniliklerin ve sürdürülebilir koruma stratejilerinin etkin bir şekilde uygulanmasının bu alandaki eksiklikleri gidermek açısından kritik olduğunu savunmaktadır. Bütüncül olarak ise bu çalışma, Türkiye'nin sualtı kültürel mirasının korunması, yalnızca geçmişin izlerini gelecek nesillere aktarmakla kalmamakta, aynı zamanda ulusal ve uluslararası çapta kültürel ve ekonomik faydalar sağlamaktadır. ÇATAB modeli, bu bağlamda uluslararası bir örnek teşkil etmekte ve Türkiye'nin bu alandaki koruma politikalarına ışık tutmaktadır.This thesis examines the existing policies and practices for the protection of Türkiye's underwater cultural heritage and discusses strategic developments in this field. In particular, it evaluates the model of the Gallipoli Historic Area Presidency (ÇATAB) and demonstrates how this model contributes to Türkiye's efforts in preserving underwater cultural heritage. The study emphasizes that underwater cultural heritage should not only be preserved for its archaeological and historical values but also be considered in terms of environmental, touristic, and scientific aspects. The underwater cultural heritage sites in the Gallipoli Peninsula contribute to the preservation of historical shipwrecks and other underwater structures in the region while also providing modest benefits to local tourism. Diving tourism has become an attractive sector for the exploration of underwater heritage, thereby revitalizing the regional economy. Furthermore, these efforts hold significant potential for scientific research. Through international collaborations, substantial progress has been made in the field of underwater archaeology, facilitating the exchange of scientific knowledge. The thesis discusses the effectiveness of the legal framework provided by UNESCO's 2001 Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage for Türkiye. However, it also highlights global threats such as illegal excavations and climate change, which hinder conservation efforts in this field. The study argues that the effective implementation of technological innovations and sustainable conservation strategies is crucial in addressing these challenges. Overall, this study asserts that the protection of Türkiye's underwater cultural heritage not only ensures the transmission of historical traces to future generations but also provides cultural and economic benefits on both national and international scales. The ÇATAB model serves as an international example in this regard and sheds light on Türkiye's conservation policies in this field.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessUnderwater Cultural HeritageÇATABProtection of Cultural HeritageÇanakkale WarsGallipoli Historical SiteSualtı Kültürel MirasıKültürel Mirasın KorunmasıÇanakkale SavaşlarıGelibolu Tarihi AlanıMaster Thesis1134933166