Karaca, ÖznurTiryaki, Mine2025-01-262025-01-262014https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=48XPj7KKQhKUgntkUiKO3Mhm-t2HM5SGFV_RuH-MiHYCzkmTfXZSvdU_w-b9XmAAhttps://hdl.handle.net/20.500.12428/8364Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim DalıDoğal afetler arasında insanlara ve çevresine en fazla zarar veren doğa olaylarından biri taşkınlardır. Bu kapsamda dünyada ve ülkemizde çeşitli mühendislik çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmada, Çanakkale yerleşim alanı içerisinden geçen Sarıçay'ın paleotaşkın analizi ile günümüz ve geçmiş taşkınları incelenmiş ayrıca eski dere yatağı belirlenerek çalışma alanı için taşkın risk haritası oluşturulmuştur. Sarıçay'ın geçmişten günümüze taşkın riski incelenirken bölgenin jeolojik, jeomorfolojik, sedimantolojik ve hidrolojik özellikleri araştırılmıştır. Akarsu kökenli çökellerin varlığını tespit etmek ve zemin profilini ortaya koymak amacıyla çalışma alanında önceden yapılmış olan sondajlar derlenmiş ve bunlara ek olarak araştırma çukurları açılarak, analizler için örnekler alınmıştır. Bu kapsamda yapılan Optik Uyarımlı Lüminesans (OSL) yaşlandırma yöntemine göre akarsu kökenli çökellerin; taşkın düzlüğü tabanında 37 ± 4 ka (bin yıl), dere yatağından uzaklaşıldıkça ince kırıntılı çökellerde 4± 1 ka (bin yıl) ile 3± 0.5 ka (bin yıl) yaşlı olduğu saptanmıştır. Çalışma alanının zemin profili, jeoloji enine kesitleri hazırlanarak yorumlanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, günümüzden 30-40 bin yıl öncesinden bu yana Sarıçay'ın yatağının değiştiği ve eski yatağı KB-GD yönlü iken şimdi D-B yönlü bugünkü yerleşim birimi içerisinden geçen yatağına taşındığı belirlenmiştir. Taşkın risk haritasının oluşturulması aşamasında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniklerinden faydalanılmış ve ArcGIS 10 programı altındaki Spatial Analysis modülü kullanılmıştır. CBS kullanılarak çalışma alanına ait eğim, bakı yükseklik, jeoloji, arazi kullanımı, akarsuya yakınlık gibi kriterler ve bunların alt kriterleri belirlenerek ağırlıklı çakıştırma yöntemi ile duyarlılık analizi yapılmış ve taşkın riski taşıyan alanlar belirlenmiştir. Her bir kriter, ağırlık ve etki değerine göre puanlandırılmış ve Sarıçay'ın taşkın risk haritası hazırlanmıştır. Bu haritaya göre çalışma alanı, çok az riskli (1) ve çok riskli (5) olmak üzere 5 sınıfa ayrılmıştır. Anahtar sözcükler: Sarıçay (Çanakkale), Optik Uyarımlı Lüminesans (OSL) Taşkın Risk Analizi, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)Floods are one of the most damaging natural phenomenon among natural hazards.Therfore, different engineering studies have performed in the world and Turkey. In this study, paleoflood analysis of Saricay in Canakkale settlement area was performed investigating current and previous floods also defining old stream bed and flood risk map was carried out for the study area. Geological, geomorphological, sedimentologic and hidrological properties of the region were examined to evaluate the flood risk of Saricay until now. In addition to borehole data obtained from previous studies trial pits were opened to carry out the soil profile and to define the existence of stream deposits and samples were taken for analysis. Based on the Optically Stimulated Luminescence (OSL) method, stream deposits are 37 ± 4 ka in the bottom of the flood plain, 4± 1 ka and 3± 0.5 ka in the fine sediments far from the stream bed. Cross-sections of the study area were prepared to interpret the soil profiles. As a result of these studies it was defined that streem bed of Saricay changed approximately 30 thousand years ago. While the old bed was with NW-SE direction, now it was moved to current bed (with E-W direction) passing through the settlement area. The flood risk map was carried out using GIS techniques. Processes were performed using the Spatial Anlysis module of the ArcGIS 10. Six parameters such as geologic units, land use, slope, aspect, elevation, proximity stream considered affecting the flood risk in this region. Sub criterias were defined for each main parameter and susceptibility analysis was performed using weighted overlay method. Each criteria was assessed according to their effect. Based on the results, risk map of the study area was carried out. The region was divided into 5 categories from very low risky (1) to very risky (5) Keywords: Saricay (Çanakkale),Optically Stimulated Luminescence (OSL) Flood Risk Analysis, Geographic Information Systems (GIS)trinfo:eu-repo/semantics/openAccessJeoloji MühendisliğiGeological EngineeringMaster Thesis1107377528