Gürkan, Mertİbiş, Ezgi Can2025-01-262025-01-262024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=weFMBHaUra8rsS5wi2bmHD1AsTjeaemDUNP4LERGRviFpcbE2H5RDyhR4r7Dq_pRhttps://hdl.handle.net/20.500.12428/9364Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim DalıArtan insan nüfusuyla birlikte tüketilen gıda ürünleri de çeşitlilik göstermeye başlamıştır. Bu kapsamda sucul organizmaların tüketiminde artış gözlemlenmektedir. Gıda ürünlerinin koruyuculuğunu arttırabilmek ve tüketim sürelerini uzatabilmek için birçok kimyasal madde kullanılmaktadır. Sodyum benzoat, oldukça yaygın olarak kullanılan fungistatik ve bakteriyostatik özellik gösteren bir gıda koruyucu maddedir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı olan sodyum benzoat katkı maddesinin kullanım oranı % 0,1 (1000 ppm)'dir. Bu tez kapsamında ticari değeri yüksek olan denizel çift kabuklu Ruditapes decussatus akivades (Linnaeus, 1758) örneklerinde sodyum benzoat maruziyetinin, bazı dokularında oluşturacağı histolojik değişiklikler incelenmiştir. R. decussatus örneklerine, 96 saat süreyle, 0; 250; 500 ve 1000 mg/l dozlarda sodyum benzoat uygulanmasının ardından; manto, solungaç ve sindirim bezi dokularında histopatolojik değişiklikler incelenmiştir. Midyelerin mantolarında hemosit infiltrasyonu, solungaçlarında hemosit infiltrasyonu, hiperplazi, lamellar füzyon ve dilatasyon, sindirim bezinde hemosit infiltrasyonu, epitel deformasyonu ve hiperplazi tespit edilmiştir. Histopatolojik bulgular artan dozlarda daha bariz gözlenmiştir. Histopatolojik kondisyon indeksi bakımından kontrol ve uygulama grupları arasında fark tespit edilmiştir (p<0,05). Sindirim bezi kesitlerindeki tübül yapılarının artan dozlarda deforme oldukları belirlenmiştir. Kontrol grubu midyelerin, sindirim bezi tübüllerinin %96'sının dinlenme fazında olduğu, 1000 mg/l sodyum benzoata maruz kalan midyelerde bu oranın %2'ye düştüğü ve atrofik tübüllerin arttığı gözlenmiştir. Tüm bulgular birlikte değerlendirildiğinde; bu çalışmadaki sodyum benzoat maruziyetlerinin, akivades örneklerinde olumsuz etkilere neden olduğu tespit edilmiştir.With the increasing human population, the food products consumed have also begun to diversify. In this context, an increase in the consumption of aquatic organisms is observed. Many chemicals are used to increase the protection of food products and extend their consumption period. Sodium benzoate is a widely used food preservative with fungistatic and bacteriostatic properties. The usage rate of sodium benzoate additive, which is approved by the American Food and Drug Administration (FDA), is 0.1% (1000 ppm). Within the scope of this thesis, the histological changes that sodium benzoate exposure will cause in some tissues of the commercially valuable marine bivalve Ruditapes decussatus aquivades (Linnaeus, 1758) samples were examined. Sodium benzoate at doses 0; 250; 500 and 1000 mg/L; were exposed to R. decussatus samples for 96 hours. Following the exposure histopathological changes in mantle, gill and digestive gland tissues were examined. Hemocyte infiltration in the mantle of mussels, hemocyte infiltration in the gills, hyperplasia, lamellar fusion and dilation, hemocyte infiltration in the digestive gland, epithelial deformation and hyperplasia were detected. Histopathological findings were observed more clearly with increasing doses. A difference was detected between the control and application groups in terms of histopathological condition index (p<0.05). It was determined that the tubule structures in the digestive gland sections were deformed with increasing doses. It was observed that 96% of the digestive gland tubules of the control group mussels were in the resting phase, this rate decreased to 2% and atrophic tubules increased in the mussels exposed to 1000 mg/L sodium benzoate. When all the findings are evaluated together; It was determined that sodium benzoate exposures in this study caused adverse effects in aquivades samples.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessBiyolojiBiologyHistoloji ve EmbriyolojiMaster Thesis155846882