YUSUF U ZÜLEYHÂ MESNEVİSİ’NİN KALIP SÖZ, DEYİM, ATASÖZÜ, İKİLEME BAĞLAMINDA SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Eski Anadolu Türkçesi, yani Batı Türkçesi’nin 13. ve 15. yüzyıllarI; Türk dili için önemli pek çok tercüme ve telif eserlerin yazıldığı bir dönemdir. Şeyyad Hamza tarafından kaleme alınan “Yusuf u Züleyhâ” mesnevisi de Anadolu’da yazılmış ilk aşk mesnevisi olması sebebiyle bu dönemde yazılmış önemli eserlerden birisidir. Eser, yazıldığı dönemin dil özelliklerini yansıtmakta ve söz varlığı hakkında bilgiler vermektedir. Türk dilinin söz varlığının ne kadar zengin olduğu göz önüne alındığında, söz konusu yüzyıllar önce yazılmış olan bu mesnevinin söz varlığında “Göŋli düşer” vb. deyimlere, “Gėce gündüz” vb. ikilemelere, Ṣabr ėden ḫayra ėrer öŋdin ṣoŋa vb. atasözlerine, “Taŋrı’nuŋ taḳdìri” vb. kalıp sözlere rastlanmıştır. Çalışmada, bu çerçevede incelenen eserin söz varlığı deyim, ikileme, atasözü, kalıp söz bakımından ele alınmıştır

Old Anatolian Turkish, that is, 13th and 15th centuries of Western Turkish; It is a period in which many translations and copyright works are important for the Turkish language. “Yusuf u Züleyhâ” mesnevi written by Şeyyad Hamza is one of the important works written in this period because it was the first love mesnevi written in Anatolia. The work reflects the language features of the period in which it was written and gives information about the vocabulary. Considering how rich the vocabulary of the Turkish language is, the “Göŋli düşer” in the vocabulary of this mesnevi written centuries ago. idioms, " Gėce gündüz " etc. reitratives, “Ṣabr ėden ḫayra ėrer öŋdin ṣoŋa” etc. proverbs, " Taŋrı’nuŋ taḳdìri ", etc. Pattern words were found. In the study, the vocabulary of the work examined in this framework is discussed in terms of idiom, dilemma, proverb, and word.