Bektaşi İkonografisi Üzerine Bir Deneme: Hacı Bektaş Veli Müzesi'ndeki Figürlü Keşkül-ü Fukaralar

Keşkül adı verilen dilenme ve yemek kapları tarikat litürijisinde önemli bir yere sahiptir. İslam’da hoş karşılanmasa da dilenme birçok tarikat için önemli bir ritüeldir. Bektaşilik’te de büyük sufiler müritlerinin kibirlerini kırmak ve nefislerini terbiye etmek amacıyla onları dilendirmiştir. Bu nedenle dilenmenin vazgeçilmez parçası olan keşküllerin tasarımına önem verilmiş ve üzerleri tarikatın sembol dünyasında yeri olan derviş, kuş, ejder, arı gibi figürlerle bezenmiştir. Tarikatın önemli kişilerine ait menakıbnâme ve velâyetnâmelerinde sıklıkla rastlanan bu figürler tekke-tasavvuf edebiyatındaki nefeslerde karşımıza çıkarak, bu imgelerin anlamlandırılmasına olanak verir.