İMPARATOR’UN DÖNÜŞÜ: NICOMEDIA FRIZINE AİT ÇALINAN İMPARATOR RÖLYEFİ’NİN TEKNİK VE İKONOGRAFİK DEĞERLENDİRMESİ

Bu makale 2009 İzmit (Nicomedia) Çukurbağ Kurtarma Kazıları sonrasında çalınan ve 2019 yılında Türkiye Anıtlarve Müzeler Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi’nin girişimleri ile bulunduğu Almanya Münih’ten, ait olduğuKocaeli Arkeoloji Müzesi’ne getirilen Geç Roma Dönemi boyalı mermer kabartmasının (rölyef paneli) ilk akademikdeğerlendirmesini ve belgelenmesini içerir. Detaylı teknik ve ikonografik incelemede, rölyef panelinin MS. 3.yüzyıl sonunda başkent Nicomedia’da, ikili imparatorlar Diokletianus ve Maximianus döneminde inşa edilmiş olandev imparatorluk kompleksinin içini süsleyen ve toplam uzunluğu 55 metreyi bulan boyalı mermer rölyef frizininbir parçası olduğu anlaşılmıştır. Rölyef paneli, kaçırılma sırasında kırılan ve Kocaeli Arkeoloji Müzesi deposundabekletilen diğer küçük parçaları ile birleştirilerek orijinal bağlamında yeniden değerlendirilmiştir. Rölyefin üzerindebir değil iki imparatorun, aralarında da çelenk tutan tanrıça Nike’nin tasvir edildiği ve panelin Nicomedia frizinin diğerpanelleriyle birlikte, imparatorluk kompleksinin içindeki entabletüre yerleştirildikten sonra boyandığı anlaşılmıştır.Rölyef üzerinde iyi korunan boyalar üzerinde yapılan mikroskobik inceleme eserin yapımında kullanılan pigmentiçerikleri ve ikonografik anlatımda renk kodları gibi birçok yeni veriye ulaşmamızı sağlamıştır. İmparatorlarınınsavaş zaferini simgeleyen rölyef, Nicomedia frizindeki diğer imparatorluk tasvirleri gibi, imparatorluk kültü tapınımıve kutlamaları çerçevesinde kullanılmıştır.