Türk sanatında tarikat eşyaları: Ritüeller bağlamında sembolik okuma

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorUysal, Ali Osman
dc.contributor.authorErol, Elif Ceylan
dc.date.accessioned2025-01-26T21:09:52Z
dc.date.available2025-01-26T21:09:52Z
dc.date.issued2021
dc.departmentÇOMÜ, Enstitüler, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
dc.descriptionLisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractÇalışmamızda Türkiye müzelerinden 23 adedinde tespit edilen tarikat eşyaları kataloglanarak sanat tarihi disiplini çerçevesinde malzeme-teknik-süsleme açısından tanımlanmış, eşyaların kullanım amaçları, temsil ettikleri sembolik anlamlar açıklanmış, Türk sanat tarihindeki yeri incelenerek değerlendirilmiştir. Çalışmamızda Afyon Etnografya Müzesi , Afyon Sultan Divani Mevlevihanesi, Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Akhisar Müzesi, Ankara Etnografya Müzesi , Ankara Vakıf Eserleri Müzesi , Antalya Müzesi, Çankırı Müzesi , Edirne Türk-İslam Eserleri Müzesi, Erzurum Türk- İslam Eserleri Müzesi , Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Galata Mevlevihanesi Müzesi, Gaziantep Mevlevi Dergahı Müzesi, Giresun Müzesi, Isparta Müzesi, İstanbul Cenân Vakfı Ümmü Ken'ân Dergâhı Müzesi , Kastamonu Şeyh Şabani Veli Vakıf Müzesi, Konya Sahipata Vakıf Müzesi, Manisa Müzesi, Bursa Pir Üftade Dergahı Müzesi, Tire Müzesi, Yalvaç Müzesi, Yozgat Etnografya Müzesi'nde tespit edilen tarikat eşyaları türlerine göre on dört gruba ayrılmış, benzer amaçlarla kullanılan ve farklı isimlerle adlandırılan eşyalar aynı grup içerisinde sırasına göre kataloglanmıştır. Türk İslam sanatında malzeme-teknik ve süsleme açısından ait olduğu dönemin özelliklerini yansıtmaları bakımından önemli el sanatı örneklerinden olan tarikat eşyaları Türk sanatında sembolizmin yoğun olarak yansıtıldığı eserlerden olmalarıyla ve Anadolu'da faaliyet gösteren tarikatların yaşamlarına atıfta bulunmalarıyla da önem arz etmekte ve Türk İslam kültür tarihi açısından dikkat çeken etnografik eserler grubunu oluşturmaktadır. Çalışmamızda müze araştırmalarında ulaşılan tarikat eşyalarından "Tâc-ı Şerif-Sikke-Arakıyye-Gül, Hırka-Tennure-Destegül-Haydariyye-Hüseyniyye-Rida, Kemer-Şedd-Elif Lam Bend-Tığbend- Kanberiyye-Habbe, Teslim Taşı, Tesbih, Keşkül, Teber, Asa-Şeşper-Şifa Topuzu, Nefir, Pazarcı Maşası, Cilbend, Kaşağı, Müttekâ- Muîn- Zerdeste-Çile Kolanı, Rifâi Topuzu-Rifâi Gülü-Rifâi Tığı" türündeki eserler incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tarikat Eşyaları, Sanat, Süsleme, Sembolizm
dc.description.abstractIn our study, the sect items detected in 23 museums of Turkey, they were catalogued and evaluated in terms of material-technique-decoration, the purposes of utilizing the items, the symbolic meanings they represent were explicated and it was investigated their place in the history of Turkish art. The sect items in the study were divided into fourteen groups according to their types and items used for similar purposes wich named with different names are also cataloged in the same group order. It was analyzed these types of works: Afyon Ethnography Museum, Afyon Sultan Divani Mevlevi House, Akşehir Nasreddin Hoca Archeology and Ethnography Museum, Akhisar Museum, Ankara Ethnography Museum, Ankara Foundation Works Museum, Antalya Museum, Çankırı Museum, Edirne Turkish-Islamic Arts Museum, Erzurum Turkish-Islamic Arts Museum, Elazığ Archeology and Ethnography Museum, Galata Mevlevi Lodge Museum, Gaziantep Mevlevi Lodge Museum, Giresun Museum, Isparta Museum, Istanbul Cenân Foundation Ümmü Ken'ân Lodge Museum, Kastamonu Şeyh Şabani Veli Foundation Museum, Konya Sahipata Foundation Museum, Manisa Museum, Bursa Pir Üftade Lodge Museum, Tire Museum, Yalvaç Museum and Yozgat Ethnoghraphy Museum. Sect objects, which were important examples of handicraft in terms of externalizing the characteristics of the period they belonged to in terms of material-technique and decoration in Turkish-Islamic art, it is also significant as one of the works and with reference to the continuation of the sects utilizing in Anatolia, also it constitutes a group of ethnographic works that attracted attention in terms of Turkish-Islamic cultural history. In our study, there were analyzed artifacts among the sect items obtained in museum research, such as: "Tâc-ı Şerif-Sikke-Arakıyye-Gül, Hırka-Tennure-Destegül-Haydariyye-Hüseyniyye-Rida, Kemer-Şedd-Elif Lam Bend-Tığbend- Kanberiyye-Habbe, Teslim Taşı, Tesbih, Keşkül, Teber, Asa-Şeşper-Şifa Topuzu, Nefir, Pazarcı Maşası, Cilbend, Kaşağı, Müttekâ- Muîn- Zerdeste-Çile Kolanı, Rifâi Topuzu-Rifâi Gülü-Rifâi Tığı". Key Words: Sect Items, Art, Ornament, Symbolism
dc.identifier.endpage1136
dc.identifier.startpage1
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5-14w-QZWmwhb_MzsjhGVkOUrnM3vGwEfi_in6d02n8PZ6Nlq
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12428/9991
dc.identifier.yoktezid663829
dc.language.isotr
dc.publisherÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_Tez_20250125
dc.subjectSanat Tarihi
dc.subjectArt History
dc.titleTürk sanatında tarikat eşyaları: Ritüeller bağlamında sembolik okuma
dc.title.alternativeHistorical sect items in Turkish art: Symbolic reading in the context of rituals
dc.typeDoctoral Thesis

Dosyalar

Koleksiyon

Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tez Koleksiyonu