Türkiye'nin D-8 ülkeleriyle ikili ticaret akımlarının çekim modeli ile incelenmesi: Panel veri analizi

Ülkeler ticaret gelirlerini artırabilmek amacıyla farklı dış politikalar uygulamaktadır. Bunlar, ticaret ortaklarına bazı gümrük indirimleri, teşvikler, sübvansiyonlar ve muafiyetler vb. olabilmektedir. Türkiye bölgesel ve bölgesel olmayan birçok ekonomik birliğe üye olarak dış ticaret hacmini artırmayı hedeflemektedir. Türkiye'nin üye olduğu birliklerden bir tanesi de D-8 (Gelişen Sekiz Ülke) birliğidir. D-8 birliği, diğer birliklerden farklı olarak Türkiye'nin öncülüğünde kurulmuştur. Bu birliğe Türkiye ile birlikte Malezya, Mısır, Nijerya, Bangladeş, İran, Endonezya, Pakistan üyedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin D-8'e üye olmasının dış ticareti üzerindeki etkisini Çekim Modeli ile analiz etmektir. Analizde 1996-2017 yılları arasındaki veriler kullanılmış olup, model kurulurken Linder, emek verimliliği, işgücüne katılma oranı, uzaklık, ekonomik birliklere üyelik bağımsız değişkenler; iki ülke arasındaki ticaret hacmi ise bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Uygulanan Panel EKK tahmin sonuçları kişi başı gelir benzerliğinin, emek verimliliğinin, işgücüne katılım oranının ve uluslararası örğütlere üyeliğin ikili ticareti pozitif; iki ülke başkentleri arası mesafenin ise ikili ticareti negatif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret, Çekim Modeli, Linder

Countries apply different foreign policies in order to increase their trade incomes. Some of these policies could be providing custom discounts, promotions, subventions and exemptions etc. to trade partners. Turkey aims to increase its trade capacity by being a member of some regional and non-regional trade unions. One of the unions that Turkey is a member of is the D-8 (Developing eight countries) union. In contrast to the other unions, it was established with the leadership of Turkey. Besides Turkey, Malaysia, Egypt, Nigeria, Bangladesh, Iran, Indonesia and Pakistan are the members of this union. This study aims to understand how Turkey's membership of the D-8 union affects its foreign trade structure with the other seven countries by using the Gravity model analysis. In the analysis the data between the years 1996-2017 will be used. During the phase of the model establishment, the trade capacity between the two countries will be the dependent variable and the Linder labour productivity, workforce inclusion rate, distance, being a member of the economic unions will be accepted as the independent variable. The panel OLS estimation results were positive for bilateral trade in per capita income similarity, labor productivity, labor force participation rate and membership in international organizations; It was concluded that the distance between the capitals of the two countries negatively affected bilateral trade. Keywords: Foreign Trade, Gravity Model, Linder