Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Bu araştırma ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları ile eleştirel düşünme eğilimlerini çeşitli değişkenlere göre incelemeyi ve aralarındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada model olarak nicel araştırma yaklaşımlarından yordayıcı ilişkisel araştırma yöntemi seçilmiştir. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılında Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde bulunan bir ile bağlı ilçedeki bir ortaokulda öğrenim gören 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel verileri "Kişisel Bilgi Formu", "Fen Öğrenmede Zihinsel Risk Alma ve Yordayıcılarına İlişkin Algıları Ölçeği" ve "Eleştirel Düşünme Ölçeği" ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde, aritmetik ortalama, frekans, standart sapma, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız örneklem t-testi ve Pearson momentler korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları ile eleştirel düşünme eğilimlerinin "yüksek" düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları; sınıf düzeyi, günlük kitap okuma süresi, günlük sosyal medyada geçirilen süre ve genel not ortalaması değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılık gösterirken; cinsiyet, kişisel bilgisayara sahip olma değişkenlerine göre anlamlı farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri; cinsiyet, günlük kitap okuma süresi, kişisel bilgisayara sahip olma, günlük sosyal medyada geçirilen süre ve genel not ortalaması değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken, sınıf düzeyi v değişkenine göre anlamlı farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algıları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

This research aims to examine secondary school students' perceptions of mental risk taking and its predictors in science learning and their critical thinking dispositions according to various variables and to determine the relationship between them. The predictive correlational research method, one of the quantitative research approaches, was chosen as the model in the research. The sample of the study consists of 5th, 6th, 7th and 8th grade students studying in a secondary school in a district of a province in the Marmara Region of Turkey in the 2023-2024 academic year. The quantitative date of the study were collected with the "Personal Information Form", "Perceptions of Mental Risk Taking in Science Learning and Its Predictors Scale" and "Critical Thinking Scale". In the analysis of quantitative data, arithmetic mean, frequency, standard deviation, one-way analysis of variance (ANOVA), independent sample t-test and Pearson moment correlation analysis were used. As a result of the research, it was determined that secondary school students' perceptions of mental risk taking and its predictors in learning science and their critical thinking tendencies were at "high" level. While students' perceptions of mental risk taking and its predictors in science learning significantly according to grade level, daily book reading time, daily time spent on social media and grade point average variables; it was determined that there was no significant difference according to gender, and having a personal computer variables. While students' critical thinking tendencies differed significantly according to gender, daily book reading time, having a personal computer, daily vii time spent on social media time spent on and grade point average variables, it was determined that there was no significant difference according to the grade level variable. A moderate, positive and significant relationship was found between students' perceptions of mental risk taking, its predictors and their critical thinking dispositions.