TÜRKİYE’DE FİZİKİ COĞRAFYA: DEĞİŞEN DİSİPLİNER PRATİĞİN AMPİRİK BİR ANALİZİ

Türkiye'deki fiziki coğrafyanın değişen disipliner pratiğini soruşturan bu yazının temel amacı, bir öz-değerlendirme çalışması olarak, fiziki coğrafyanın yayın pratikleri bakımından gösterdiği tarihsellik ile bu tarihselliğin ortaya çıkardığı örüntüyü, Batı'daki fiziki coğrafya pratiğiyle makro ölçekte karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu doğrultuda, çalışmada dört farklı veri serisi (Türk coğrafya dergilerinde fiziki coğrafya yayınlarının performansı, fiziki coğrafya alanında yapılmış doktora tezlerinin sayısı, jeomorfoloji çalışmalarının yerbilimi dergilerindeki performansı ve de fiziki coğrafyanın SCI-SSCI veri tabanında taranan dergilerdeki yayın performansı) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, Türk fiziki coğrafyasının 1990'lı yılların ortalarına dek disiplinin en güçlü kanadını oluşturduğunu, bu tarihlerden sonra ise daralma sürecine girerek coğrafyanın küçük ortağı haline geldiğini ortaya koymaktadır. Genel olarak Türk yerbilimi literatüründeki ve 2005 yılına kadar da uluslararası platformdaki görünürlülüğü oldukça düşük olan Türk fiziki coğrafyasının uluslararası yayın performansında 2005 yılı itibariyle dikkate değer bir ivmelenme gözleniyor olsa da, bu pratik büyük ölçüde aktör bağımlı olup, disiplindeki kurumsal bir dönüşümün çıktısı niteliğinde değildir. Bu çalışmada, Anglo-Amerikan muadillerinden farklı olarak, Türk fiziki coğrafyasının disipliner pratiğinin kendine özgü değişen bir bağlama sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bağlam, söz konusu altdisiplinin Türk coğrafyası içerisinde küçüldüğü, kendisini kurumsal olarak yenileyemediği, daha çok aktör bağımlı ve işbirliklerine dayalı bir şekilde uluslararasılaşmaya başladığı karmaşık bir örüntüyü yansıtmaktadır. Bu karmaşık örüntünün günümüzdeki kompozisyonu, Türk coğrafyasının makro ölçekte yerelde fiziki coğrafya-dışı alanlar, uluslararası platformda ise fiziki coğrafya tarafından temsil edildiğini göstermektedir