EUROCONTROL Üyesi Avrupa Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcı Kuruluşları Etkinlik Değerlerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Belirlenmesi

Amaç – Bu araştırmanın amacı EUROCONTROL (Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı) üyesiülkelerin hava sahalarında vermekle yükümlü oldukları hava trafik kontrol, havacılık bilgi yönetimi,SLOT uygulamaları vb. hizmetleri karşılarken kurumsal performanslarını karşılaştırmalı olarakanaliz etmektir.Yöntem – Çalışmada EUROCONTROL üyesi 37 ülkenin göreli etkinlik değerleri Veri ZarflamaAnalizi Yöntemi ile hesaplanmıştır. 2018 yılı verilerini içeren EUROCONTROL yayınlarından alınanveriler ışığında; kurum giderleri, operasyon bağlantılı personel, destek personeli sayısı girdi olarak;kurum gelirleri, tümleşik uçuş saatleri çıktı ve yaşanan gecikme değerleri istenmeyen çıktı olarakalınmıştır. Veri analizinde girdi odaklı CCR yöntemi kullanılmıştır.Bulgular – Yapılan analiz sonucunda ilgili kurumların ortalama etkinlik değerleri %91 olarakhesaplanmış, 12 Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcı (HSS - ANSP) kuruluş etkin olarak tespitedilmiştir. Etkinlik sınırının altında kalan kuruluşlar için girdi ve çıktılarda yapılması gerekeniyileştirilmeler tespit edilmiş, her ülke kuruluşu için ilgili değerler belirtilmiştir.Tartışma – Uluslararası yasalar ve standartlara göre her ülke kendi hava sahasında monopol olarakhizmet veren HSS kuruluşları; yoğun rekabet ortamındaki diğer operasyonel alanlar havayolları vehavalimanlarına göre kurumsal yapılanma ve iş modeli geliştirmekte nispeten daha geç kalmıştır. Hergeçen gün artan uçuş sayıları dikkate alınarak, HSS hizmetlerinin daha etkin ve güvenli olarakverilebilmesi için, devlet kontrolü ile verilen kamu hizmeti, özelleştirme, şirketleşme, kamu-özel işbirliği vb. modellerin ilgili kurumlar üzerinde uygulanmaya başlanmasıyla yönetim ve iş modelleriaçısından da farklılaşma başlamıştır. Böylece aynı kural ve standartlara bağlı, uluslararası sözleşmelerile aynı yükümlülüklere tâbi kuruluşlar arasında operasyonel, idari ve yönetimsel farklılaşmalaroluşmaya başlamıştır. Etkinlik değerinin altında kalan HSS kuruluşlarının öncelikle havacılıkaçısından büyük bir mali kayıp olan gecikme (Delay) oranını düşürmesi ve personel yapılanmalarınıyeniden düzenlemesi gerektiği gözlenmektedir.