Bir sembolik siyaset aracı: Ayasofya

Abstract

537 yılında Bizans'ın kilise olarak inşa ettiği, 1453'te Osmanlı İmparatorluğu'nun camiye çevirdiği ve Cumhuriyet döneminde her iki geçmiş medeniyet ile dine ait oluşuyla 1934'te müzeleştirilen Ayasofya; 2020'de ise yeniden cami olmuştur. Modern çağa ait Türk Devleti'nde 86 yıl sonraki bu değişim; yapıya yüklenen sembolik anlamların da siyasi iktidarlara ve aktörlerine göre değiştiğini gösterir. Bu kapsamda çalışmamızda sembol, siyaset ve ideoloji arasındaki ilişki sembolik siyaset kavramı ile açıklanarak 1923-2020 arası Türk siyasi aktörlerinin Ayasofya hakkındaki söylemlerine eleştirel söylem çözümlemesi yapılmıştır. Böylelikle kilise-cami-müze-cami döngüsü içindeki Ayasofya'nın geçmişten günümüze dek Türk siyasetine ve toplumsala yansımalarının zihinsel, söylemsel ve sembolik boyutları açığa çıkarılmaya çalışılmıştır.

Hagia Sophia, which was built as a church by Byzantium in 537, converted into a mosque by the Ottoman Empire in 1453, and turned into a museum in 1934 as belonging to both past civilizations and religions in the Republican period; In 2020, it became a mosque again. This change after 86 years in the Turkish State of the modern age; It shows that the symbolic meanings attributed to the structure also change according to the political powers and their actors. In this context, in our study, the relationship between symbol, politics and ideology was explained with the concept of symbolic politics, and a critical discourse analysis was made on the discourses of Turkish political actors about Hagia Sophia between 1923 and 2020. Thus, the mental, discursive and symbolic dimensions of the reflections of Hagia Sophia, which is in the church-mosque-museum-mosque cycle, from past to present on Turkish politics and society were tried to be revealed.