Afet ve acil durumlarda görev alan personelde öz yeterlilik ve tükenmişliğin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma afet ve acil durumlarda görev alan personelin tükenmişlik ve öz yeterliliği arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikli olarak tükenmişlik ve öz yeterlilik ile ilgili kavramsal çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır. Araştırma kapsamına gönüllü katılıma dayalı Tekirdağ ilinde görev yapmakta olan İl Sağlık Müdürlüğü 112 Acil Sağlık Hizmetleri personeli (% 38.8), İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü personeli (% 45.5) ve Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı itfaiye erlerinden (% 15.7) oluşan 178 personel dahil edilmiştir. Çalışmanın verileri araştırmacının hazırladığı "Sosyo-Demografik Bilgi Formu" ile Türkçe'ye uyarlanan "Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu" ve "Genel Özyeterlilik Ölçeği" ile toplanmıştır. Sonuçlar afet ve acil durum çalışanlarının tükenmişlik düzeyinin tehlikeye işaret ettiğini, öz yeterlilik düzeylerinin ise yüksek olduğunu göstermiştir. Çalışmanın diğer sonuçları bekâr, çocuk sahibi olmayan, kurumdan ve birimden ayrılmayı düşünmeyen, mesleği ve birimi isteyerek seçen, mesleği kendisine uygun bulan kişilerin öz yeterliliklerinin yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Çalışılan kurumun ise öz yeterlilikle ilişkili olmadığı belirlenmiştir. Çalışmanın tükenmişliğe ilişkin sonuçları afet ve acil durum personelinde kadınların, kurumdan ve birimden ayrılma düşüncesi olanların, kurumları hizmet içi eğitim vermeyenlerin, hizmet içi eğitim almayanların, birimi isteyerek seçmeyenlerin, mesleği kendisine uygun bulmayanların tükenmişliklerinin yüksek olduğunu göstermiştir. Çalışılan kurum açısından ise itfaiye çalışanlarının tükenmişlikleri 112 acil sağlık çalışanları ve AFAD çalışanlarının tükenmişliklerinden daha düşük bulunmuştur. Öz yeterlik ve tükenmişlik arasındaki ilişkiye ilişkin sonuçlar öz yeterliliğe ilişkin bir davranışı başlatma istekliliğinin ve zor durumlar karşısında ısrarcı olmanın tükenmişliğin azalmasına katkı sağladığını göstermiştir. Afet ve acil durumlarda görev alan personelin etkin müdahale için tükenmişliğinin düşük seviyede ve kendi yeterliliklerinin farkındalıkları için çalışmalar yapılabilir.

This study aims to examine the relationship between burnout and self-efficacy of personnel working in disaster and emergency situations. With this in mind, the conceptual framework related to burnout and self-efficacy was set out to be established, as a priority. This study is based on the voluntary participation of 178 personnel from the 112 Emergency Medical Services in Tekirdag (38.8%), the provincial Disaster and Emergency Management Presidency of Tekirdag (45.5%) and Tekirdag Metropolitan Municipality Fire Department (15.7%). The database of the study was established using the "Socio-Demographic Information Form" prepared by the researcher and the "Burnout Scale Short Form" and the "General Self-Efficacy Scale", both of which have been adapted to the Turkish language. The results indicate that the burnout level of disaster and emergency personnel is at a dangereous level, whereas their self-efficacy level is at a high level. Other results of the study revealed that the self-efficacy is at a high level among personnel that are single, that do not have children, that do not think about leaving the institution and the unit, those who willingly chose the profession and the unit and those who find the profession fitting for themselves. It was determined that the institution where the personnel are employed did not impact the level of self-efficacy. The study also revealed that the burnout level is high amongst female disaster and emergency personnel, those who have the intention of leaving the institution and the unit, those who do not provide in-service training in institutions, those who do not receive in-service training, those who did not choose the unit willingly and those who do not find the profession fitting for themselves. In terms of the institution where the personnel are emploed, the burnout level of firefighters was found to be lower than the burnout level of 112 Emergency Medical Services personnel and the provincial Disaster and Emergency Management Presidency personnel. The results regarding the correlation between self-efficacy and burnout showed that the willingness to initiate a behavior related to self-efficacy and being persistent in the face of difficult situations contributed to the reduction in the level of burnout of the personnel. Efforts can be made to raise awareness of the low level of burnout of the personnel involved in disasters and emergencies and their own competencies for effective intervention.