Üniversite öğrencilerinin afet durumunda kriz yönetim becerileri ölçeğinin geliştirilmesi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, üniversite 2., 3., ve 4. sınıf öğrencilerinin afet durumlarındaki kriz yönetim becerilerini ölçme hedefi ile geçerliliği ve güvenilirliği olan bir ölçek geliştirerek ölçek üzerinden toplanan veriler ışığında öğrencilerin cinsiyet, sınıf düzeyi, afete ilişkin kurs alma, afet yaşama, afete ilişkin tatbikatlara katılma ve ilk yardım kursu alma değişkenleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu üniversitede öğrenim gören belirli bölümlerden rasgele seçilen öğrenciler oluşturmaktadır. Ölçeğin 51 maddelik deneme hali pilot olarak 507 öğrenciye uygulanarak yapı geçerlik durumunun belirlenmesi için açımlayıcı faktör analizi ile dört faktörden oluşan 40 maddelik son hali elde edilmiştir. Ölçek dört boyutlu olrarak varyansın % 40,34'ünü açıklamaktadır. Elde edilen maddeler üzerinden doğrulayıcı faktör analizi için 710 öğrenciye uygulanan form neticesinde 40 maddelik dört faktörlü yapı doğrulanmıştır. Cronbach's Alpha katsayısı analiz edildiğinde .946 değeri ölçeğin tümüne ait olarak elde edilmiştir. Ölçeğin alt boyutlarına ilişkin güvenilirlik katsayıları ise birinci alt boyutta .789, ikinci alt boyutta 853, üçüncü alt boyutta .870 ve dördüncü alt boyutta .743 olarak bulunmuştur. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonrasında ölçeğin dört boyutlu (Afet Sonrası Kriz Yönetim Becerileri, Afet Anında Strateji Becerileri, Afet Anında Eylem Becerileri ve Afet Öncesi Kriz Yönetim Becerileri) olduğu ortaya çıkmıştır. Uzman görüşlerine dayalı olarak yapılan Üniversite Öğrencilerinin Afet Durumunda Kriz Yönetim Becerileri (ADKYB) Ölçeğinin son halinde yer alan maddeler ölçeğin kapsamının ve geçerliliğinin sağlandığını göstermektedir. Doğrulayıcı faktör analizi bulgularına göre değerlendirmeye alınan t değerleri ve uyum indeksleri ölçeğin dört faktörlü yapısını geçerli kılmaktadır.Bazı değişkenler açısından incelenmek üzere 1289 öğrenciye uygulanmıştır. Analizler sonrasında elde edilen bulgulara göre, afet ile ilgili kurs alma, afete ilişkin tatbikatlara katılma, daha önce afet yaşama, ilk yardım kursu alma değişkenleri açısından incelendiğinde manidar farklılıklar gözlemlenmiştir.

In this study, we developed a valid and reliable scale with the aim of measuring the crisis management skills of 2nd, 3rd, and 4th year university students in disaster situations, and in the light of the data collected from the scale, the students' gender, class level, taking a disaster-related course, experiencing disaster before and take a first aid course and participate in disaster-related exercises. In this study, it is also aimed to examine the variables of participating in disaster-related exercises and taking a first aid course. The study group of the research consists of randomly selected students from certain departments studying at the university. The 51-item trial version of the scale was applied to 507 students as a pilot, and the final version of 40 items consisting of four factors was obtained by exploratory factor analysis to determine the construct validity. The scale explains 40.34% of the variance in four dimensions. As a result of the form applied to 710 students for confirmatory factor analysis over the obtained items, the four-factor structure with 40 items was confirmed. When Cronbach's Alpha coefficient was analyzed, the value of .946 was obtained as belonging to the whole scale. The reliability coefficients for the sub-dimensions of the scale were .789 in the first sub-dimension, 853 in the second sub-dimension, .870 in the third sub-dimension, and .743 in the fourth sub-dimension. After the validity and reliability studies, it was revealed that the scale has four dimensions (Post-Disaster Crisis Management Skills, Disaster Strategy Skills, Disaster Action Skills and Pre-Disaster Crisis Management Skills). The items in the final version of the University Students' Crisis Management Skills in Disaster Situation (ADKYB) Scale, which is based on expert opinions, show that the scope and validity of the scale are provided. The t values and fit indices evaluated according to the confirmatory factor analysis findings validate the four-factor structure of the scale. It was applied to 1289 students to be examined in terms of some variables. According to the findings obtained after the analyzes, significant differences were observed in terms of taking disaster-related courses, participating in disaster-related exercises, experiencing a disaster before and taking a first aid course.