Anayasal iktisat yaklaşımı ışığında hukukun üstünlüğü kavramının ekonomik performans üzerindeki etkisi hakkında uluslararası bir analiz

Abstract

Kurallar ve kurumlar toplumsal düzenin devamı açısından önemlidir. Tarihi süreç içerisinde birçok iktisat disiplininin kurallar ve kurumlarla bağlantılı olduğu görülmüştür. Bu disiplinlerin başında anayasal kurallar yoluyla siyasi iktidarın güç ve yetkilerini negatif yönde kullanılmasının önüne geçmeyi hedefleyen ve anayasalar aracılığıyla toplumsal düzeni de sağlamayı hedefleyen Anayasal İktisat gelmektedir. Kurumları inceleyen Anayasal İktisatçılar, hukuk ve iktisat kavramlarını birbirleriyle ilişkilendirmişlerdir. Bunun asıl nedeni, Anayasal İktisatçıların bireyi ön planda tuttuğu ve bireylerin kendi eylemlerini en doğru şekilde uyguladıkları için kurumların daimî olmasını savunmalarından kaynaklanmaktadır. Bir ülkede kişilerin ve kurumların hukuktan ayrı düşünülmeyen davranışları olarak tanımlanan "hukukun üstünlüğü" kanısı ve ekonomik performans arasındaki ilişki literatürde tartışılan ve hukukun üstünlüğünün ekonomik büyümeyi etkilediği iddiası ileri sürülmektedir. Bu çalışmada 2001-2022 yıllarının verileri kullanılarak E-7 ve G-7 ülkelerinde hukukun üstünlüğü ve ekonomik büyüme ilişkisi panel veri analiz yöntemiyle incelenmiş olup literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Analizde ekonomik büyüme göstergesi olarak ''kişi başına düşen milli gelir'', hukukun üstünlüğünün göstergesi için, ''hukukun üstünlüğü endeksi'' kullanılmıştır. Ekonomik büyümenin bağımsız değişkenleri olarak ''işsizlik'', ''enflasyon'' ve ''ihracat'' verileri baz alınarak kullanılmıştır. Veriler Dünya Bankası veri tabanından elde edilmiştir. Analiz sonucunda, hukukun üstünlüğünün uzun dönemde ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediği bulguları elde edilmiştir.

Rules and institutions are important for the continuation of the social order. In the historical process, it has been seen that many economic disciplines are connected with rules and institutions. At the forefront of these disciplines is Constitutional Economics, which aims to prevent the negative use of the power and authorities of political power through constitutional rules and to ensure social order through constitutions. Constitutional Economists examining institutions have associated the concepts of law and economics with each other. The main reason for this is that Constitutional Economists put the individual in the foreground and advocate that institutions should be permanent because individuals implement their own actions in the most correct way. The relationship between the "rule of law", which is defined as the behavior of individuals and institutions in a country that cannot be separated from the law, and economic performance, is discussed in the literature and it is claimed that the rule of law affects economic growth. In this study, using the data of the years 2001-2022, the relationship between the rule of law and economic growth in E-7 and G-7 countries was examined by panel data analysis method and it was aimed to contribute to the literature. In the analysis, "national income per capita" was used as an indicator of economic growth, and "rule of law index" was used for the indicator of the rule of law. As the independent variables of economic growth, "unemployment", "inflation" and "export" data are used as a basis. Data were obtained from the World Bank database. As a result of the analysis, it was found that the rule of law positively affects economic growth in the long run.