Türkçe eğitiminde dijital okuryazarlık: Bir karma yöntem araştırması

Abstract

Bu araştırma Türkçe Eğitiminde dijital okuryazarlık konusunun nasıl ele alındığının anlaşılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. 21. yüzyılda genişleyen okuryazarlık kavramının dil, düşünce, davranış ilişkisiyle yeniden sorgulanması gerekmektedir. İnsan hayatında kendine giderek daha merkezî bir yer edinen dijitalleşmenin; insanların kendini ifade etme şeklini, düşüncelerini, benlik algılarını farklılaştırdığı görülmektedir. Bu yüzden ana dili eğitimiyle ilgili araştırmalar yapılan Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı kapsamında konunun çerçevesinin nasıl çizildiğinin anlaşılması önemli görülmüştür. Araştırma sorusu "Türkçe Eğitiminde dijital okuryazarlık kavramı nasıl ele alınmaktadır?" olarak sorulmuş; araştırma deseni olarak karma desenlerden "çeşitleme" kullanılmıştır. Veri toplama yöntemleri doküman analizi, görüşme ve ankettir. Veriler betimsel analize tâbi tutularak konunun şu anki durumunun tasvir edilmesi amaçlanmıştır. Doküman analizi; Türkçe Öğretim Programları ve Millî Eğitim Bakanlığının hazırladığı dijital okuryazarlık kitabını ve önemli atıf indeksinde taranmış makalelerle Ulusal Tez Merkezindeki Türkçe Eğitimi kapsamında hazırlanmış "dijital okuryazarlık" tezlerini kapsamaktadır. Görüşmelerin çalışma grubunu öğretim üyeleri, lisans ve lisansüstü öğrencileri oluştururken anketin örneklemini lisans öğrencileri oluşturmaktadır. Görüşme formları uzman görüşü alınarak oluşturulmuş, anket için güvenirlik geçerlik çalışması yapılmış bir ölçek kullanılmıştır. Bulguların neticesinde okuryazarlık becerisinin Türkçe Eğitiminin temeline oturtulması, çeşitlerinin Türkçe Eğitiminin lisans ve lisansüstü düzeylerinde ders olarak açılması hususlarının gerekliliğinin yanı sıra çerçevesinin ana dili bağlamında çizilerek programlara yansıtılması gerektiği, alandaki çalışmaların konunun çerçevesini çizmekte yeterli olmadığı gibi sonuçlara ulaşılmıştır.

In this research, it is aimed to understand how digital literacy issues are examined in the Department of Turkish Language Teaching. The concept of literacy, which finds new genres with the development of technology; language, thought, behavior relationship should be questioned. The research question was asked "How is the concept of digital literacy examined in Turkish Education?". "The variation" pattern was preferred among the mixed patterns. Data collection methods were used document analysis, interview and questionnaire. It was utilized descriptive analysis. Document analysis includes Turkish Teaching Programs and the book that prepared about digital literacy by the Ministry of National Education and it includes articles in important citation indexes and "digital literacy" theses prepared within the scope of Turkish Education at the National Thesis Center. As a result of the findings, the literacy types were opened as a course at the undergraduate and graduate levels of Turkish Education, the digital literacy field was in the formation stage and its framework was simultaneously in the context of the native language, the results were obtained as it should be reflected in the teaching programs by creating researches and that the studies in the field on this subject are not yet sufficient to form the framework of the subject.